2009 yılında Schengen bölgesine katılan İsviçre yeni düzenlemeler dahilinde sınır kontrollerini kaldırmıştı. Ancak Almanya, yasadışı girişleri engellemek için Ekim ayında, sınır kontrollerini uygulamaya koymuş, Schengen bölgesindeki sınırların kaldırılmasından 29 yıl sonra yeniden kontrollere baslamıştı.Benzer uygulamalara daha sonra; Fransa, İtalya ve Avusturya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Polonya, Danimarka, Norveç ve İsveç de dahil olmuştu.
Yasadışı göç, Avrupa’nın en önemli siyasi meselesi haline gelirken, İsviçre Halk Partisi (SVP), bir girişimle sistematik ve daha sıkı sınır kontrollerini gündeme getirmek istiyor.
İsviçre’deki iltica sayıları oldukça yüksek bulan SVP bu inisiyatif ile, sığınma konusunu da yeniden ele almak hedefi güdüyor. İltica maliyetlerinin yükseldiğini ifade eden SVP’liler, Federal Hükümet’in 2021’de sığınma sektörüne 1,5 milyar frank, 2023’te ise 4 milyar frank harcadığını belirtiyor.
SVP’nin mülteci karşıtlığı girişimi ile talepleri şöyle;
Sistematik sınır kontrolleri
İsviçre’nin ulusal sınırları ve ülkeye girenler sistematik olarak kontrol edilmelidir. Giriş izni yalnızca kişinin geçerli bir oturuma sahip olması veya başka bir giriş izni göstermesi durumunda verilmeli. Sistematik sınır kontrolü, sınır muhafızlarının, her bir pasaportu kontrol etmesine gerek kalmadan, elektronik olarak da gerçekleştirilebilir.
Güvenli üçüncü ülkelerden gelen sığınmacılara giriş yok
SVP, sığınma göçünü engellemek için sistematik sınır kontrollerini bir araç olarak kullanmak istiyor. Temel talep, “güvenli bir üçüncü ülkeden gelen sığınmacıların İsviçre’ye girmelerine, sığınma başvurusunda bulunmalarına veya sığınma almalarına izin vermemek“ yönünde. Buna göre, kişi güvenli bir üçüncü ülkeden giriş yapıyorsa, bu kişinin ülkeye girişi reddedilmelidir. Güvenli üçüncü ülkeler, aralarında Norveç ve İsviçre’nin de bulunduğu 27 AB üyesi ülkesi olarak biliniyor.
Yılda en fazla 5 bin sığınma hakkı
Girişim, sığınma alanı için üst bir rakam belirtirken, bu rakamın yılda en fazla 5 bin sığınma hakkı ile sınırlı olmasını istiyor. Federal Göçmenler Dairesi’nin (SEM) verilerine göre, son yıllarda İsviçre’ye yapılan sığınma başvurusu yılda 30 binlere erişti. Bu rakama, Ukrayna’dan gelen ve 2022 yılı sığınma başvurularında bulunan 75 bin kişi dahil değil. Ukrayna’dan gelenler için S koruma statüsü mevcut.
Yeni “geçici kabuller” olmasın
SVP’nin Sınır Koruma Girişimi, “geçici olarak kabul edilen” ikamet statüsünü aşamalı olarak kaldırmak istiyor.
SEM’in verilerine göre, Kasım ayının sonunda İsviçre’ye geçici olarak kabul edilenlerin sayısı 45 bin 370’di. Bunlar; İsviçre’den sınır dışı edilmesi gereken, ancak uluslararası hukuka göre sınır dışı edilmenin kabul edilemez olması veya belirli bir risk nedeniyle mümkün olmaması nedeniyle kendi ülkelerine dönemeyen kişiler.
Schengen/Dublin Anlaşması’nın iptali
Girişiminin serbest dolaşımın ardından Schengen/Dublin Anlaşması da sınır koruma girişimiyle baskı altına giriyor.
Girişim sözcülerine göre, İsviçre itica sistemi, güvenli üçüncü ülkelerden gelen on binlerce sığınmacı tarafından istismar edilirken, çok sayıda AB üye ülkesi artık Schengen/Dublin kurallarına uymuyor. Buna örnek olarak, İtalya’nın, Dublin anlaşmaları dahilinde, bir yıldan fazla bir süredir sığınmacıları geri alamaması gösteriliyor.
“Schengen/Dublin’in bugün İsviçre için avantajlardan çok dezavantajları var.” diyen girişim, Federal Hükümet’in, girişimin uluslararası bir anlaşmayla uyumsuz olduğunu düşünmesi halinde, uluslararası bir anlaşmayı yeniden müzakere etmesi gerektiği şartını savunuyor. Eğer Hükümet 18 ay içinde bunu başaramazsa, İsviçre’nin anlaşmayı mümkün olan en kısa sürede feshetmesi gerekiyor.
Söz konusu girişimin 23 Mart’ta SVP’nin delegeler meclisine sunulması planlanıyor.
