Geçici oturum hakkı yerine kalıcı koruma statüsü
Derya Özgül, LL.M.
Hukukçu
www.adconsultancy.ch
Geçici oturum hakkı mültecilere de verilir, mülteci olmayan göçmenlere de. İltica yasaları mültecilere bu imkanı sunarken, diğer göçmenlere yabancılar hukuku geçerlidir.
2016 Haziran ayı sonu rakamlarına göre, İsviçre’de 34.741 kişi geçici oturum hakkına sahip. Mülteci statüsüne sahip olanların oranı ise 43.300.
Geçici oturum hakkı, İsviçre’den yurtdışı edilmenin mümkün olmadığı zamanlarda veriliyor. Bu oturum hakkı, birçok yönü ile pek de tatmin edici türden değil. Bunun temel nedeni ise, geçici oturum hakkına sahip olanların “geçici“ değil de, sürekli olarak İsviçre’de kalmaları. Bu nedenle de birçok kişi, belli bir süre sonra sınırdışı edilmemek için kendilerine özgü bağımsız oturum hakkı başvurusunda bulunuyorlar.
İkamet süresi, geçici oturum hakkına sahip kişilerin sayısı, geri gönderme koşullarının kontrolü vs. gibi konular sürekli tartışılıyor. Yürütülen diğer tartışmalar ise, aile birleşimi, ülkelerine seyahat şüpheleri ve işgücü piyasasında yaşanan zorluklar.
Federal Hükümet’in önerileri
Federal Hükümet Yeni İltica Yasası Revizyonu ile birlikte yeni önerilerde bulunuyor. Öneriler arasında en çok konuşulan ve sivil toplum kuruluşları tarafından da olumlu karşılanan şey “Kalıcı koruma statüsü“. Federal Meclis bünyesinde faaliyet yürüten Devlet Politikası Komisyonu şu an Federal Hükümet’in önerilerini tartışıyor.
Geçici oturum hakkına sahip insanlar neredeyse mültecilere verilen haklar ile eşdeğer haklara sahipler ve genel olarak İsviçre’de uzun süreli kalıyorlar. Bundan dolayı “geçici“ kelimesinin kaldırılması çok da anlamsız değil. Bunun hızlı ve kalıcı bir entegrasyon sürecine olumlu bir etkisinin olacağı konusunda herkes hemfikir. Bundan dolayı, bu alanda çalışan bütün aktörlerin bu istemi olumlu karşılamaları gerekir.
Değişmesi gereken öneriler şöyle sıralanıyor;
İşgücü piyasasında yer almalı: Mesleki eğitim önlemlerine yatırım yapılmalı. Bunun için hareket alanının önemli olmasından kaynaklı, Kanton değişimi kolaylaştırılmalı.
Aile birleşimi zorlukları kaldırılmalı: Şu anki katı uygulama entegrasyonu engelliyor.
Yurtdışına seyahat imkanı yaratılmalı: Şimdiki kısıtlamanın hukuki bir dayanağı bulunmuyor.
Sosyal Yardım adaleti sağlanmalı: Geçici oturum sahipliler de mültecilerin bütçeleri değerinde yardım almalı.
Yürülükteki uygulamada sıkça bu sorunlar ile karşı karşıya kalınıyor.
Geçici oturum hakkına sahip olanlar, iş piyasasına girmeden önce bulundukları Kanton yetkililerinden çalışma izni almak zorundalar. Ancak her iş için bu izin verilmiyor. Ayrıca kişi başka bir Kanton’da iş bulup oraya yerleşmek istediğinde de birçok kez sorunlarla karşılaşıyor.
Aile birleşiminde, belli bir yerde bir süre ikamet etmek ve belli bir süre çalışıyor olma şartı bulunuyor. Diğer türlü kişinin ailesine oturum hakkı sunulmuyor.
Geçici mülteci statüsünü alan kişiler kendi ülkeleri dışında bütün ülkelere seyahat edebilirlerken, geçici oturum sahiplerine bu olanak tanınmıyor. Yani şu an itibarı ile bu gruba dahil olanların seyahat izinleri bulunmuyor. Sadece çok özel ve acil durumlarda seyahat iznine başvurabiliniyor. Bunu ise yetkililer değerlendirip karar verirlerken, her zaman bu izin çıkmayabiliyor.
Not: İsviçre’de, hukuki konularda danışmanlık hizmetinden faydalanmak isteyenler yukardaki mail adresimden bana ulaşabilirler. Ayrıca Türkiye ile, tanıma/tenfiz davaları, tapu dava işlemleri, tebligat, vekâlet işlemi vs. türünden herhangi bir hukuki süreç içerisine giren ya da Türkiye’de hukuki takip yaptırmak isteyen okuyucularımız da iletişime geçebilirler.
