Herşeyin başı eğitim

Dr. Meral Acar

Çocuk, ergen ve aile psikoloğu

acarmeral@googlemail.com

İnsanlar doğuştan belli donanımlar ile doğarlarken, varolan potansiyelleri kullanılabilir, geliştirilebilir ya da tam tersine kullanılamaz ve geriler. Toplumumuzda çok kullanılan “Her şeyin başı eğitim” cümlesi ile vugulanmak istenen, “eğitim olmadan olmaz“ inancıdır ve eğitime verilen önemdir.

Çocukların eğitimsel gelişimi ilk olarak ailede başlar.  Aileden alınan bu temel eğitim okulda devam eder. İlk eğitim ortamı olan ailede iyi bir eğitim; anne ve babaların çocuklarını tanımaları, dinlemeleri, rehberlik yapmaları ve sağlıklı bir iletişimle mümkün olabilir.

Ebeveynlerin en büyük istek ve idealleri; değer yargılarına bağlı, kendine güvenen, düşünen, başarılı çocuklar yetiştirmektir. Mutlu ve sağlıklı bir iletişimin hakim olduğu ailede bu hedeflere ulaşmak mümkündür.

Bir anne ve babanın çocuğunun bakımı, korunması, beslenmesine önem verdiği kadar, çocuklarına sevgi göstermesi, zaman vermesi ve onunla ilgilenmesi de bir o kadar önemlidir.

Eğitimcilerin sürekli önemini savundukları ilk 0-6 yaş döneminde çocuklar daha çok taklit yolu ile öğrenirler. Aile ortamında çocuk yaparak ve yaşayarak öğrenir. Böylece çocuğun duygusal, sosyal, zeka ve dil gelişiminin temelleri ailede atılmış olur.

3- 6 yaş döneminde kızlar annelerini, erkekler de babalarını taklit ederek, cinsel kimliklerini ayırt ederler. Birçok anne ve baba çocuklarına bol bol anlatarak, öğütler vererek birşeyler öğretmeye çalışırlar. Aslında anne ve babanın onlara davranışlarıyla örnek olmaları çok daha etkileyici ve kalıcı olacaktır. Ayrıca 0-6 yaş döneminde çocuklar zeka gelişimlerinin %70′ ini tamamlarlar.

Bu da, evde eğitici araç gereçlerle hazırlanmış bir ortamın çocuğa sunulması açısından faydalıdır.  Çocukların odalarına televizyon köşesi yapmak yerine, kitap köşesi oluşturulup eğitici kartlı oyunlar, yap-bozlar koyarsak onların sağlıklı gelişimi için gerekli ortamı hazırlamış oluruz.

Ailede eğitimde diğer bir konu ise çocukların hata yapmalarına izin verme özgürlüğüdür. Hata yapmadan doğruyu öğrenmek yalnızca çocuklar için değil, yetişkinler için de geçerlidir.  Dolayısıyla çocukları eleştirmeden koşulsuz sevgi ile onlara yaklaşarak onların meraklarını gidermek, araştırma ve deney yapmalarına izin vererek keşifler yapmalarını desteklemek, gereklidir.

Çocuklar, büyük bir merakla ve araştırmacı ruhuyla çevrelerini keşfe çıkmış küçük araştırmacılardır. Anne ve babalara düşen görev ise onları izlemek ve yanlarında bulunmaktır.

ÇOCUK NE YAŞIYORSA ONU ÖĞRENİR

Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse,

Kınama ve ayıplamayı öğrenir.

Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse,

Kavga etmeyi öğrenir.

Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa,

Sıkılıp utanmayı öğrenir.

Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse,

Kendini suçlamayı öğrenir.

Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse,

Sabırlı olmayı öğrenir.

Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendirilmişse,

Kendine güven duymayı öğrenir.

Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse,

Takdir etmeyi öğrenir.

Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse,

Adil olmayı öğrenir.

Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse,

İnançlı olmayı öğrenir.

Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse,

Kendini sevmeyi öğrenir.

Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse,

Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir.

Dorothy Law Nolte 1975, Children Learn What They Live