Daha önce yapılması gereken bu oylamalar Korona krizi nedeni ile ertelenmişti.
Bu halk oylamalarına dair detaylar şöyle;
Serbest dolaşım karşıtı “Sınırlandırma inisiyatifi“ (Volksinitiative “Für eine massvolle Zuwanderung”-Begrenzungsinitiative)
Oylama sorusu: Serbest dolaşım karşıtı sınırlandırma inisiyatifini kabul ediyor musunuz?
Bu inisiyatif İsviçre Halk Partisi SVP tarafında gündeme getirildi. İnisiyatif, İsviçre’ye her yıl gelecek olan göçmenlerin sayısını sınırlandırmayı, ülkeye çalışmak için gelecek olanların özel olarak belirlenmesini savunuyor. Bu vesile ile, AB ile yapılan ikili anlaşmaların bir parçası olan serbest dolaşımın tekrar ele alınıp değiştirilmesi ve İsviçre’ye göçün sınırlandırılması talep ediliyor. SVP’ye göre, eğer AB bunu kabul etmezse, ikili anlaşmalar bir yıl içerisinde feshedilecek.
Göçmen karşıtı politikaları ile bilinen SVP, İsviçre’ye çok fazla yabancının geldiğini, bundan dolayı sosyal sigortalara ek masrafların çıktığını, trafiğin tıkandığını, ev bulmanın zorlaştığını iddia ediyor.
Kim, ne diyor?
İnisiyatif karşıtları, inisiyatifin kabul edilmesi halinde ülkeye gelen göçmenlerin sayısının düşeceğini, iş alanında önleyici tedbirlerin iptal edilmesinden dolayı ücretlerde düşüşler yaşanacağını söylüyorlar. Ayrıca SVP’nin olası bir fırsat yakalandığında, hali hazırda İsviçre’de yaşayan göçmenlerin sayısını düşüreceği de ifade ediliyor.
Federal Hükümet, Parlamento, sol partiler ve işveren çevreleri SVP’nin bu inisiyatifini reddediyorlar.
Federal Parlamento, daha önceki oturumlarında bu inisiyatifi desteklemediğini beyan ederken, AB ülkelerinden gelecek olan kişilerin serbest dolaşımlarına dair olumlu görüş bildirip, halka SVP’nin bu inisiyatifini reddetme çağrısı yapmıştı.
Kişilerin serbest dolaşımının sonlandırılmasının, AB ile diğer anlaşmaların da sonunu getireceğini belirten Federal Hükümet ile Parlamento, özellikle de tarım, ticaret ve araştırma alanlarında önemli aksamalar yaşanabileceği yönünde uyarılarda bulunuyorlar.
Bununla birlikte, Avrupa pazarında işgücüne ve bilimsel araştırma programlarına erişim sahibi olamama gibi, İsviçre açısından yıkıcı olabilecek pek çok risk de mevcut.
Senato Meclisi’nde temsil edilen SVP dışındaki tüm partiler, müzakere esnasında, AB ile yapılan ikili anlaşmalardan ve kişilerin serbest dolaşımı ilkelerinden övgüyle bahsediyorlar ve bu anlaşmaların ülkenin ekonomik gelişimi için taşıdığı öneme vurgu yapıyorlar.
Av Yasası
Av yasasında değişiklikle kurda vur emri için oylama (Änderung des Bundesgesetzes über die Jagd und den Schutz wildlebender Säugetiere und Vogel (JSG)
Oylama sorusu: 27 Eylül 2019 tarihli Avcılık ve Yabanı Memeliler ile Kuşların Korunması Hakkında Federal Yasa (Avcılık Yasası, JSG) değişikliğini kabul ediyor musunuz?
Federal Avcılık Yasası ile, hangi vahşi hayvanların korunacağı, hangi vahşi hayvan türlerinin avlanabileceği ve ne zaman avlanmaya izin verilip ne zaman izin verilmeyeceği belirleniyor. Yasa son olarak 1986 yılında düzenlendi.
Kısa adı “Jagdgesetz” olan “Av Yasası” değişikliğiyle hedefte, Avrupa’da neslinin tükenme tehlikesi ile karşı karşıya bulunan ve 2012 yılında İsviçre’ye girmeyi başaran kurtlar yer alıyor. Şu anki yasal düzenlemeye göre, İsviçre’de koruma altında olan kurtların vurulması yasak.
Verilere göre, özellikle de beş sınır kantonunda 8 kurt sürüsü bulunuyor. Yılda 300 ile 500 arasında koyun ve keçiyi parçalamakta olan kurtlar, uzun zamandan beri köylülerin ve Parlamento’daki temsilcilerinin baş düşmanı durumundalar.
Uzun zamandır kamuoyunda kurtların avlanması tartışmaları yürütülmekteydi. Sonuç olarak, merkez partilerden gelen bir yasa önergesi ile Parlamento’dan kurtlar için “vur emri“ çıktı.
Buna karşı çıkan çevreciler ve hayvan dostları, bu yasa değişikliğini engellemek için gereken 50 bin imzayı toplayarak konuyu halk oylamasına sunmayı başardılar.
Yöneticiler, kurtların yerleşim yerlerinden uzak durmaları gerektiğini savunarak, kantonlara kurtlara karşı tedbirler alabilmeleri için yetkiler verilmesi gerektiğini savunup, yasa değişiklinin kabul edilmesini istiyorlar.
Yasa değişikliği ile kantonlar, kurtları “koruma altındaki hayvanlar“ listesinden çıkarıp, avlanmalarını yasallaştırabilecekler.
Kim, ne diyor?
Çevreci kurumlar ve sol partiler bu yasa değişikliğine karşı tavır alarak, hayır kampanyası yürütüyorlar. Referandum grubu, kurtların normalde insanlardan çekindiklerini, koyun ve keçi gibi hayvanların yaşadıkları yerlerden uzak durduklarını belirtiyorlar. Ancak, genç ve tecrübesiz kurtlar, henüz bu sınırı tanımadıkları için; kurtlara vur emri çıkarılması ve sürünün başını çeken tecrübeli kurtların vurulması durumunda, daha vahim sonuçlarla karşılaşılacağı uyarısında bulunarak, yasa değişikliğine hayır denilmesi gerektiğini savunuyorlar.
Federal Hükümet ve Parlamento bu oylama için evet yönünde görüş bildiriyorlar.
Federal vergide çocuklar ve bakımları için vergi indirimi (Änderung des Bundesgesetzes über die direkte Bundessteuer (DBG) (Steuerliche Berücksichtigung der Kinderdrittbetreuungskosten)
Oylama sorusu: 27 Eylül 2019 tarihli Doğrudan Federal Vergi Yasası (DBG) Çocuk bakımı masraflarının vergi bedeli) değişikliğini kabul ediyor musunuz?
Bilindiği gibi İsviçre’de, Federal devlete, kantona ve belediyeye ödenen üç değişik vergi bulunuyor. Federal devlete ödenen vergilerde çocuk ve çocuk bakımı için indirim olanağı mevcut.
Federal devlet vergi yasasında yapılmak istenen değişiklik ile, vergiye tabi tutulacak genel gelirde, kreş gibi kurumlar için ödenen çocuk bakımı için şimdiye kadar 10 bin 100 frank olan meblağın 25 bin franka çıkarılması öngörülüyor. Böylece, çocuk sahibi anneler, çocuklarını kreşe verebilecek ve iş yaşamına katılıp, ülke ekonomisine katkıda bulunmuş olacaklar. Kreşlere ödenen masraflar, 25 bin franka kadar vergiden düşürülebilecek.
Bu kesintilerin federal bütçede 10 milyon frank gibi bir açık yaratacağı ifade ediliyor. Ancak, yasa değişikliğinin konusu olmamasına karşın, yasa tartışılırken merkez partilerden gelen girişimle, ailelerin hali hazırda her çocuk için vergiden düşürdükleri 6 bin 500 franklık genel indirimin 10 bin franka yükseltmesi kararı alındı. Bu kesintiyi bütün aileler yapabilirken, kesintiler federal bütçeye ek olarak 370 milyon frank, kantonlara ise %20 oranında bir yük getirmekte.
Bu şekli ile vergi indirimi meblağı yükseltilirken, bu olanaktan daha çok toplumun orta kesimi yararlanacağı için, dar gelirli kesim bu hatırı sayılır vergi indiriminden fazla yararlanmış olamayacak. Öte yandan devletin kasasına giren vergilerin azalmasından dolayı, ileride yapılacak kısıtlamalardan en çok da düşük gelirliler etkilenecek. Bu sebepten dolayı bir komite kurulup, yasa değişikliğine karşı referanduma gidildi.
Kim ne diyor?
Sol partiler ve sol çevreler bu referanduma hayır oyu kullanılması yönünde görüş bildirirlerken, Federal Hükümet evet denilmesini öneriyor,
Babalar için iki haftalık ücretli doğum izni
Çalışanlara maaş yerine gelir ve annelik hakkı üzerine Federal Yasa’nın değiştirilmesi (Änderung des Bundesgesetzes über den Erwerbsersatz für Dienstleistende und bei Mutterschaft (indirekter Gegenvorschlag zur Volksinitiative «Für einen vernünftigen Vaterschaftsurlaub – zum Nutzen der ganzen Familie»)
Oylama sorusu: 27 Eylül 2019 tarihli Hizmet Sağlayıcılar ve Annelik için Gelir Değiştirme Federal Yasası’nda (Gelir Tazminatı Yasası, EOG) yapılan değişikliği kabul ediyor musunuz?
Yürürlükte olan yasaya göre, doğum nedeni ile çalışmakta olan anneye doğumdan sonra 14 hafta boyunca gelirinin %80’i ile ücretli izin verilmekte. Baba ise 1 veya 2 gün ücretli izin alabiliyor.
100 bin geçerli imzayı toplayan ve babaya da 4 haftalık ücretli izin isteyen bir inisiyatifin,son olarak “babaya 2 haftalık doğum izini“ öngören önerisi Parlamento’da kabul gördü.
Bu önerinin daha fazla şansa sahip olmasından dolayı, inisiyatif sahipleri inisiyatiflerini geri çektiler (halk oylamasına sunmaktan vazgeçtiler). Ancak, babalar için 2 haftalık izni fazla gören bir kesim, 50 bin imza toplayarak, konuyu referanduma götürdü.
Eğer bu değişiklik kabul edilirse, babalarda doğumdan sonra altı ay içerisinde gelirinin %80’ini oluşturan 2 haftalık ücretli izin alabilecekler. 230 milyon franka mal olacak bu yeni izin, işçi ve işverenden kesilen primlerle karşılanacak.
Kim, ne diyor?
İşveren kesimi ve bazı sağ partiler, yeni bir sigorta ile prim ödeneceği için 2 haftalık babalık iznine karşı çıkıyorlar.
Federal Hükümet, Parlamento ve sol çevreler ise bu yasa değişikliğine evet yönünde oy kullanılmasını öneriyorlar.
Savaş uçakları alımı (Bundesbeschluss über die Beschaffung neuer Kampfflugzeuge)
Oylama sorusu: Yeni savaş uçağı tedarikine ilişkin 20 Aralık 2019 tarihli federal kararnameyi kabul ediyor musunuz?
Federal Hükümet, Federal Meclis ve Senato Meclisi önümüzdeki süreçte 6 milyar frank ödeyerek, eskiyen ve 2030’lu yıllarda kadar ömür biçilen savaş uçaklarının yerine yenilerinin alınmasına karar verdi.
Yeşil ve sol partilerin desteğini alan “Askersiz bir İsviçre Grubu (GSoA)”, savaş uçaklarına ödenmesi düşünülen 6 milyar frank kararına karşı referanduma gitti.
Alınacak savaş uçaklarının gerçekten kaça mal olunacağının henüz bilinmemesi, ömürleri boyunca tamir ve bakımları için yapılacak masrafların da göz önünde tutulması halinde, halka 24 milyar franka mal olacağını belirten karşıt komite, bu paranın eğitim, ekoloji ve sosyal alanda harcanmasının toplumsal yararının daha fazla olacağını belirtiyor.
İsviçre’nin komşuları tarafından saldırıya uğrama tehlikesinin bulunmadığını dillendiren komite, günümüzde savaştan öteye asıl tehlikenin doğal afetler ve bulaşıcı hastalıklardan geldiğini, asıl tedbirlerin bunlara karşı alınması gerektiğini vurguluyor.
Federal Hükümet, İsviçre hava sahasının hem savaşta hem de barışta (sivil uçakların korunmasında) kendi savaş uçaklarıyla korunmasının zorunlu olduğunu belirtiyor.
İsviçre’ye savaş uçağı satacak olan firma ise, aldığı paranın %60’ı ile İsviçre’den malzeme alacağını, satılacak malzemenin siparişlerini kantonlardaki şirketlere dağıtacağını söylüyor.
Benzer bir halk oylaması 2014 yılında da gündeme gelmişti
Federal Parlamento 2014 yılında İsviçre Hava Kuvvetleri için 22 adet JAS89 tipi Gripen savaş uçağının alınmasını kararlaştırılmış, bunun için 3,4 milyar franklık bir bütçe oluşturmuştu.
İsveçli Saab firmasından alınması planlanan uçaklar İsviçre hava savunmasını modernize etme amacı taşıyordu.
Sol siyasi partiler ve sendikalar İsviçre savunmasının savaş uçağına ihtiyaç duymadığını ileri sürerek konuyu sandığa götürmüşlerdi.
18 Mayıs 2014 tarihinde yapılan ve sandıktan çıkan oylama sonuçlarına göre, Gripen marka savaş uçaklarının alımı %53,4’lük bir oranla reddedilmişti.
Hazırlayan: Haşim Sancar
