Rusya-Ukrayna savaşı İsviçre ekonomisi için ne anlama geliyor? Gaz ve petrol fiyatları artabilir mi?

Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Rusya, endüstride kullanılan, nikel, paladyum, alüminyum gibi önemli hammaddelerin tedarikçisi konumunda.

Tüm bu ürünler son haftalarda pahalı hale gelirken, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra bu ürünlerin fiyatlarının yükselmeye devam edeceği açıkça görülebiliyor.

Batı’nın Rusya’ya hangi yaptırımları uygulayacağını ve bu yaptırımların etkilerinin ne olacağını ilerleyen günlerde göreceğiz.  Ancak uzmanların tahminleri şöyle; Rusya izole olacak ve Rusya’nın şimdiye kadar ihraç ettiği tüm mallara dair kıtlıklar yaşanacak. Örneğin Avrupa, Rus gazına olan bağımlılığını kökten azaltmak isteyecek.

İsviçre’nin durumu

Bu tür jeopolitik durumlar İsviçre’nin gözünden kaçamayacak. İsviçre Rusya‘dan doğrudan çok az gaz alabilir veya hiç almayabilir. Ancak Avrupa pazarında Rus ithalatına kısa vadeli bir ikame ararsa, İsviçre için fiyatlar yükselebilir. Bu, gazla ısınması gereken haneler için kötü oldukça kötü bir haber. İsviçre‘de gaz tüketiminin yaklaşık %40’ını haneler oluşturuyor.

Önümüzdeki birkaç hafta içinde haneler için ani bir fiyat artışının olması beklenmiyor.

İsviçre Gaz Endüstrisi Birliği’nin yaptığı açıklamaya göre, İsviçre’deki gaz rezervi şimdilik yeterli. Bununla birlikte ilerleyen zamanlarda gazın dah da pahalı olması muhtemel. Yani ucuz gaz günleri geçmişte kalabilir.

İsviçre ile Rusya arasındaki ekonomik ilişkiler ne kadar önemli?

Ekonomistler “Rusya‘nın, İsviçre için önemli bir ticaret ortağı olduğunu ifade ediyorlar. İki ülke arasindaki ticaret hacmi, yıllık olarak 4,7 milyar frank. Özellikle son üç dört yılda, İsviçre’nin dünyanın en büyük on birinci ekonomisiyle ekonomik ilişkiler çok iyi gelişti.

Federal Hükümet’in Kasım ayında Rusya’ya ilişkin son ekonomik raporu, ekonomik aktörlerin geride “çok iyi bir yıl” bıraktıklarını vurguluyor.

Güncel olarak İsviçre’den yapılan ithalat, Rusya’dan yapılan toplam ithalatın %1,2’sini oluştururken Rusya, dünya çapındaki ürün ticareti açısından İsviçre’nin 23‘üncü ticaret ortağıdır. İsviçre Rusya’dan ağırlıkla değerli metaller ithal ediyor.

Ekonomik ilişkiler son yıllarda daha da arttı

İsviçreli süt işlemcisi Emmi‘nin sözcüsü Markus Abt, son yıllarda Rusya’ya giderek artan bir şekilde peynir ürünleri ihraç ettiklerini belirtiyor.

Kühn’e göre, mevcut tırmanıştan sonra, ihracat işinde, en azından Kırım krizi sonrası kadar sürmesi gereken, ”

Ekonomistler İsviçre’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarının çok uzun sürmeyeceğini, ancak ekonomik boyutu ile ilişkilerde düşüş riskinin olabileceğini söylüyorlar. Bu konuda kimi belirsizlik ortaya çıktı.

İsviçre’nin Ukrayna ile ekonomik bağları ne kadar güçlü?

Federal Hükümet‘in Ukrayna hakkındaki son ekonomik raporuna göre, İsviçre ile ikili ticaret Covid krizi sırasında %7,6 artarak 696 milyon franka  yükseldi.

İsviçre ilaç ürünleri ihracatı bunun neredeyse yarısını oluştururken, ilaç ürünleri ihracatı 2020’de %40 oranında arttı. Buna karşılık İsviçre, Ukrayna’dan ağırlıklı olarak tekstil ve değerli metal ithal etti.

Ukrayna ile olan ekonomik ilişkilerin Kırım krizinden bu yana olumlu yönde geliştiği söylenebilir. Ancak uzmanlar, saldırıya uğrayan bir ülkenin yabancı yatırımcılar ve ihracatçılar için yeniden cazip hale gelmesi için daha uzun süreye ihtiyaç olduğuna inanıyorlar.

Ukrayna’da güncel olarak yaklaşık 130 İsviçreli firmasi bulunuyor. İki ülkeye ihracat yapan bir düzine şirket şimdiden Federal Ekonomi Sekreteryası (Seco) ile temasa geçti. Seco’nun bu şirketlere tavsiyesi şu şekilde; “Şu anda mümkün olduğunca sakin olmanızı, halihazırda geçerli olan İsviçre düzenlemelerini düzenli olarak kontrol etmenizi ve kara veya hava yoluyla herhangi bir tedarik zinciri kesintisine hazırlıklı olmanızı tavsiye ediyoruz.”

İsviçre şirketleri çatışmalardan ne kadar etkileniyor?

Merkezi Rapperswil-Jona’da (SG) bulunan sıhhi tesisat grubu Geberit, Ukrayna’da üretim yapan şirketlerden biri. Firma sözcüsü Roman Sidler, üretim tesisinin ülkenin batısında, dolayısıyla çatışma bölgesinden uzakta bulunduğunu söylüyor ve “Merkezi Kiev’de olan Ukraynalı satış şirketimiz daha ciddi şekilde etkileniyor.” diyor. Firmalar açısından durumun belirsiz ve istikrarsız oldugunu belirten sözcü, “Yerel yönetimlerle yakın temas halindeyiz. Önceliğimiz bu bölgedeki çalışanlarımızı mümkün olduğunca desteklemek ve korumak.” Sözlerini kullanıyor.

Ukrayna’da da faaliyet gösteren firmalardan biri de Nestlé. Bu firmanın sözcüsü; “Çalışanlarımızın güvenliği ve korunması en büyük önceliğe sahip” diyor.

Nestlé, bu nedenle Ukrayna’daki fabrikalarını, depolarını ve tedarik zincirlerini geçici olarak kapattığını duyurup, çalışanlarına evde kalmaları ve yetkililerin talimatlarına uymaları konusunda tavsiyelerde bulundu.

Cam ambalaj üreticisi olan Vetropack Holding AG’nin de Ukrayna’da da bir tesisi bulunuyor. Firma, Kiev yakınlarında bulunan tesisteki üretimin geçici olarak askıya alınacağını duyurdu.Ancak, tesisin kalıcı olarak kapatılması düşünülmüyor. Yaklaşık 600 çalışan, geçici olarak tam maaşla evlerine gönderilecek.

İlaç grubu Roche ve Novartis de Ukrayna’da da faaliyet gösteren firmalardan. Her iki firma da çalışanların güvenliğini ve sağlığıni önemsiyor. Novartis ve Sandoz, Kiev’de yaklaşık 500 kişiyi istihdam ediyor.

Son yıllarda Ukrayna, Doğu Avrupa ülkesinden siparişler veren İsviçreli BT şirketi açısından popüler hale geldi. BT, Kiev, Lviv ve Dnipropetrovsk gibi şehirlerde iyi eğitimli uzmanlara sahip teknoloji merkezleri kurdu. Sektör Korona krizi döneminde bile büyüdü.

Para birimlerinde ne tür gelişmeler olabilir?

İsviçre ekonomisi için sonuçlar çatışmaların seyrine bağlı olacak. Rusya, Batı yaptırımlarıyla tecrit edilirse, İsviçre için ithalat fiyatları da artabilir. Krizin hemen başında yatırımcılar İsviçre frankına yöneldiler.

Euro frank karşısında, Ocak 2015’te asgari döviz kurunun kaldırılmasından bu yana en düşük seviyesine indi(1 euro =1,0278 frank). Ancak kısa bir süre sonra, frank yeniden hafif düşüş yaşayıp 1,03 euro seviyesinin üzerine çıktı.

İsviçre Merkez Bankası’nın kura müdahale etmek zorunda olup olmadığı, ancak Merkez Bankası ilgili rakamları yayınlayınca netlik kazanacak. İsviçre Ulusal Bankası para birimini güçlendirmek isterse, tek yapması gereken yeni franklar basmak, onları euroya çevirmek ve ardından küresel finans piyasalarında alışverişe girmek.