27 Ekim’de saatler geri alınacak

Saatlerin geri alınması ile İsviçre’de dahil, çok sayıdaki Avrupa ülkesi ile Türkiye arasındaki saat farkı ikiye, İngiltere ve İspanya gibi ülkelerle olan saat farkı ise üçe çıkacak.

31 Mart 2025 Pazar gününe kadar devam edecek olan Kış saati uygulamasının amacı gün ışığından daha fazla yararlanıp enerji tasarrufu sağlamak.

Gelecek yılki yaz saati uygulaması 31 Mart’tan 26 Ekim’e kadar sürecek.

Saat değişikliği uygulaması ne zaman gerçekleşti?

Saat değişikliği fikri ilk olarak Benjamin Franklin’in 1784 tarihli bir makalesi ile gündeme geldi. Franklin, “Journal de Paris” dergisinde yazdığı bu makale ile okuyucularına, akşamları bir saat daha fazla ışık olması durumunda kaç mum tasarruf edilebileceğini hicivli bir şekilde anlattı.

“Ekonomik düşünceler“ başlıklı bu makalede yer alan bu fikir daha sonraları büyük ilgi görürken, araştırmacılar ve bilim adamları bu fikri yaymaya başladı.

Başlangıçta zaman değişikliğinin halk arasında pek çekiciliği bulunmuyor, o zamanlar bunun çok karmaşık olduğu düşünülüyordu. Ancak Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle zaman değişikliği fikri yeni bir ivme kazandı.

İnsanlar aydınlatma için, giderek azalan yakıttan tasarruf etmek istiyordu. Bu vesile ile savaşa katılan hemen hemen tüm taraflar yaz saati uygulamasını başlattı.

Savaşın bitiminden sonra halk arasında kısmen hoş karşılanmayan bu savaş tedbiri ortadan kaldırılırken, İkinci Dünya Savaşı ile saat değişikliği konusu yeniden gündeme geldi.

İsviçre’de ne zaman yürürlüğe girdi?

Zaman değişikliğini 1941 ve 1942’de, kısa bir süre için İsviçre de bir savaş önlemi olarak uygulamaya koydu. Petrol krizi nedeniyle 1970’lerin sonunda, Almanya ve Avusturya’da kış saati uygulamasına geçilmesi ile yılda iki kez tekrarlanan bir değişiklik yapılması yönünde çabalar ortaya çıktı. İsviçreli politikacılar buna uymak isterken halk, referandumlar ve halk oylamalarıyla bu planları boşa çıkardı.

Komşu ülkeler 1980’de altı aylık saat değişikliğini uygulamaya koyduklarında İsviçre açısından durum netleşti.

İsviçre’de saat değişikliğinin odak noktasında Avrupa standartlarına uyum sağlamak yer alıyordu.

Avrupa’nın ortasında bir zaman adası olarak adlandırılan ve yılın yarısında saatlerin farklı şekilde ayarlandığı İsviçre’de Orta Avrupa demiryolu trafiğinin organizasyonu oldukça zorlaştı. O dönemde tartışmaların odak noktasında, İsviçre’nin saat uygulmasına geçmemesi halinde SBB’nin ciddi ekonomik sonuçlara katlanmak zorunda kalacağı yer alıyordu.

Bu nedenle saat değişikliği uygulaması 1 Ocak 1981’de İsviçre’de de yürürlüğe girdi.

İnsanlar üzerindeki etkileri neler?

Bazı araştırmacılara göre saat değişikliği, özellikle de bahar aylarında, bazı kişilerde mini jet lag oluşmasına ve uyku bozukluklarına neden olabiliyor.

Buna ek olarak biyolojik düzeyde stresli etkiler de ortaya çıkabiliyor. Örneğin kan basıncı, nabız hızı, vücut ısısı ve hormon salınımı biyolojik bir saati takip ediyor. Günlük ritmin değişmesi, uyum sağlamada zorluklara ve dolayısıyla şikayetlere neden olabilir.

Saat değişikliği hangi ülkelerde hâlâ geçerli?

Dünyadaki ülkelerin üçte biri yaz saati uygulamasına geçmeyi taahhüt etti. Buna çoğu Avrupa ve Kuzey Amerika ülkesi de dahil. Zaman değişikliği İsrail, Suriye, Peru, Paraguay, Bahamalar, Bermuda, Küba, Meksika ve Avustralya’nın bazı bölgelerinde de mevcut.

Türkiye’de 3 Ekim 2018 tarihi itibari ile  saat değişikliği uygulaması kaldırıldı.