Pandemi döneminde çocuklarla ve ergenlerle iletişim
Dr. Meral Acar
Çocuk, Ergen, Aile Psikoloğu ve Danışmanı
Çocukların Korona’sız bir yeni yıl dilediklerini, tatillerde anneanne, babaanne ve akrabaları ziyaret etmeyi dileklerini sıkça duyuyoruz. Ancak durum bir süre daha böyle gideceği için, sosyal mesafe ve temizlik kurallarına dikkat etmek durumundayız.
Hal böyle iken, çocuklar ve ergenler ile iletişim, onlara anlayışla yaklaşım daha hassas olabilir. Onlara bu durumun daha ne kadar devam edeceğini anlatmaya çalışmak, aynı zamanda da bu durumda olası geliştirebilecekleri kaygı ve öfke patlamaları veya onlardan şartların getirdiği stresle başa çıkmalarını beklemek biraz haksızlık olur. Aile olarak eskiye göre çok daha sık birlikte zaman geçirildiği için, onlarla iletişim dilimize daha dikkat etmemiz gerekir.
Pandemi döneminin getirdiği şartlar dolayısıyla bazı konuların yeniden ele alınması gerekmektedir. Evde konuşulacak kuralların başında gelen en önemli konu, ekran zamanın ne kadar olması gerektiği.
3 yaş altı çocuklara televizyon, tablet veya bilgisayar oyunları pek önermiyoruz. Daha sonraki yaşlar için ise, çocuğun bir oyuna, etkinliğe ayıracağı zaman düşünülerek, ebeveyn tarafından seçilen bir programın belirli bir süre dahilinde izlenmesine müsaade edilebilir. Örneğin çocuk 15- 20 dakika resim yamaya zaman ayırıyorsa, o kadar süre de sevdiği bir program izleyebilir. Saatlerce ekrana maruz kalmak, çocuğu uzun süre hareketsizliğe ittiği için istemediğimiz durumlarla karşılaşabiliriz.
Yapılan araştırmalara göre, uzun süre ekrana maruz kalan çocuklarda hareketsizlikle birlikte; biriken enerjinin yarattığı öfke, stress, huzursuzluk, dikkat bozukluğu, geceleri düzenli ve iyi uyku alamama gibi sorunlar da görülüyior.
Hayatınızda değişikliler yapın
Çocuklarla eskisi gibi sosyal aktivitelere katılamama ve getirilen Korona kısıtlamaları hepimizin alanını daralttığı için, hayatımızda bazı değişikliler yapmak da zorunlu oluyor.
Ekran süresini eskiden boş zaman ve eğlence için kullanırken şimdi, online kurslara katılma, birçok programlar aracı ile uzakta olan yakınlarımızla sohbet etme imkanı yakalama şeklinde ekran süresi uzayabiliyor. Özellikle de ergenlerde; dönemin getirdiği özellik olarak sosyal iletişim ihtiyacı, sosyal medya araçlarından WhatsApp kullanımı, oyunlarda buluşma, sosyal medyayı takip etme gibi etkenler, akıllı telefonların hayatlarının önemli bir parçası haline gelimesini kaçınılmaz kılıyor.
Anne-baba olarak yapılabilecek en yapıcı ve olumlu yaklaşım, onlara yaşadığımız durumun normalden farklı olduğunu anlatmak, onları anlamaya çalışmaktır. Her iki tarafın da birbirlerini anladıklarından emin olmaları önemlidir. Anlaşıldığını hisseden çocuk veya ergen, aile içi konulacak yeni düzene, özellikle de telefon, tablet ve tv izleme konusundaki sınırlamayı anlayacaktır. Bu durum, evde sorumluluk alma, mutfakta, temizlikte vs. gibi şeylerle ailece bir “ekip“ olma duygusu geliştirme ve karşılıklı dayanışma sağlama açısından da fayda sağlayacaktır.
Mesela dışarda yemek yemeye bu kısıtlamalardan dolayı çıkılamadığı için, iş bölümü ile sevilen yemeklerin listesi yapılarak, evde sofra kurmayı daha neşeli, ailece sohbetleri daha keyifli hale getirebilirsiniz. Evde yaşamı güzelleştirmek için yapılan herşey hayatımızı daha güzel ve keyifli hale getirecektir. Burada anne- babaların evdeki aktivitelerde yaratıcı olmaları önemli.
Açık havada yürüyüşler de çocuklara ve ergenlere iyi gelecektir. Onlara alan açarak zaman zaman yalnız kalmaları da sağlanabilir. Aynı zamanda bu dönemin geçici olduğu, normal hayata dönüşün yavaş yavaş olacağının hatırlatılması onlara iyi gelecektir.
Onlarla konuşun
Okul çağındaki çocuklarda olası kaygı geliştirme davranışına karşı anne-babaların çocuklarları ile konuşabilmeleri, varsa korkuları ve kaygıları ile ilgili konuşup onların rahatlamalarını sağlamaları faydalı olacaktır. Durumun anlaşılır bir kaygı olduğu, dünyada böyle bir durumla her zaman karşılaşılmadığı, şu an itibari ile birçok bilinmezliklerle karşı karşıya olduğumuz ifade edilebilir. Bunlara ek olarak, Korona’ya karşı bu kısa zamanda geliştirilen aşıların umut olduğu da onlara anlatılmalıdır.
Korona önlemleri dahilinde dayanışma içinde olup, tıptaki bu virüse karşı hızlı gelişmelerle normal hayata dönüşün de hızlı olacağını çocuklara anlatmak, onların geleceğe yönelik olan kaygılarını azaltacaktır.
Herşeyden önce şunu özellikle belirtmek isterim; evde aile bireyleri Korona kısıtlamalarından dolayı daha çok bir aradalar. Dolayısıyla ailedeki huzur ve mutluluk çok önemli. Evde mutlu ve huzurlu bir anne-baba ilişkisinin çocukların ruh sağlığını olumlu etkilediğini biliyoruz. Dolayısıyla ailede duygusal ya da fiziksel şiddetin olmaması son derece önemlidir.
Son olarak, anne- babaların bu farkındalıkla çocuklarına karşı son derece önemli bir sorumluluk taşıdıklarını vurgulamak istiyorum.
