İsviçreli seçmenler yedi yıl önce yapılan bir oylama ile, nükleer enerjiyi aşamalı olarak durdurmaya karar vermişti. Bu nedenle yeni nükleer santrallerin inşasına artık izin verilmezken, mevcut nükleer santraller, güvenli oldukları sürece faaliyette kalmaya devam edecek.
Ancak Şubat ayında sunulan yeni girişim “Kararmayı Durdurun” sloganı ile, nükleer santral inşaatı yasağının kaldırılması çağrısında bulunuyor.
Bu girişimi Federal Hükümet de destekliyor. Federal Hükümet, yenilenebilir enerjilerdeki genişlemenin, kapasite kaybını ve artan elektrik talebini zamanında karşılayabilecek kadar hızlı gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin belirsiz olduğunu ifade ediyor.
Hükümet, inisiyatif komitesinin teknolojik açıklığın, artan elektrik talebini uzun vadede iklim dostu, emniyetli ve güvenilir bir şekilde karşılayabilmenin bir ön koşulu olduğu yönündeki tutumunu paylaşıyor.
Federal Hükümet inisiyatif için bu yılın sonuna kadar dolaylı bir karşıt öneri sunmak istiyor. Bu öneri ile, enerji arzının uzun vadeli güvenliğinin sağlanması amaçlanıyor.
İstişarenin Mart 2025’in sonuna kadar sürmesi gerekirken, girişim ve karşı teklifi daha sonra Federal Parlamento’da da tartışılacak.
Şu anda kaç nükleer santral var?
İsviçre’de şu anda faaliyette olan dört nükleer enerji santrali bulunuyor. Bunlarda üçü Aargau Kantonu’nda (Döttingen ve Leibstadt), biri ise Solothurn Kantonu’nda (Däniken) yer alıyor.
Bern Kantonu’nda (Mühleberg) bulunan beşinci nükleer santral, kuruluşundan 47 yıl sonra 2019’da kapatılmıştı. Bu santralin 2034 yılına kadar tamamen sökülmesi planlanıyor.
İsviçre’deki nükleer santrallerin %82’si kamu sektörüne ait. En eski sistem 1969’dan bu yana Beznau‘da ticari olarak işletiliyor.
Karşıtlar ne diyor?
Yeşiller Partisi, Ağustos ortasında yaptıkları bir toplantıda, İsviçre’de yeni nükleer santral inşa edilmesine karşı çıktıklarını duyurmuşlardı. Parti başkanı Lisa Mazzone, “Nükleer enerjinin geleceği yok, geleceğimiz yenilenebilir enerjidir. İsviçre’deki yeni nükleer santrallerle mücadele etmek için yeni bir oylamaya hazırız.” diyor.
30 ülke nükleer enerjinin yaygınlaşmasını istiyor
Dünya çapında 30’a yakın ülke, nükleer santrallerin daha hızlı yaygınlaşması ve daha kolay finansmanı için birlikte çalışmak istiyor. Geçtiğimiz günlerde Mart ayında Brüksel’de nükleer enerji konusunda yapılan ilk uluslararası zirvede buna karar verilmişti. Toplantıya Fransa, Hollanda ve Polonya’dan devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra ABD, Çin ve Japonya’dan üst düzey temsilciler katılmıştı. Zirve bildirisinde, nükleer enerjinin potansiyelinden tam anlamıyla yararlanmaya kararlıyız” denilmişti.
Katılımcılar, Dünya Bankası gibi uluslararası finans kuruluşlarına nükleer projelere daha fazla destek verme çağrısında bulunmuşlardı.
Geçtiğimiz yılın sonunda düzenlenen Dünya İklim Konferansı’nda 20’ye yakın ülke, nükleer enerji üretim kapasitelerini 2050 yılına kadar üç katına çıkaracaklarını açıklamışlardı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın verilerine göre dünya çapında elektrik üretmek amacıyla faaliyette olan 415 reaktör bulunuyor. Lobi kuruluşu WNA’ya göre dünyanın en büyük nükleer enerji üreticisi ABD olup, onu Çin ve Fransa takip ediyor. Fransa’da, Avrupa’daki 100 nükleer santralden 56’si yer alıyor. Franda ek olarak 14 veya daha fazla yeni tesis kurmayı düşünüyor.
Çevre örgütleri nükleer enerjinin yüksek riskler taşıdığı konusunda uyarılarda bulunurlarken, Çernobil ve Fukushima’daki nükleer felaketlere dikkat çekiyorlar.
