Migros raflarında alkol olsun mu, olmasın mı? Migros’un kuruluş tarihi

Migros AG’nin kuruluşu

Uzun süre yurt dışında yaşayan ve çalışan Gottlieb Duttweiler (1888–1962), İsviçre’ye döndükten sonra, perakende ticaretinin sayısız küçük ve verimsiz dükkandan oluştuğunu görür. Bunun sonucunda, 1. Dünya Savaşı’nın da etkileri ile tüm Avrupa’da gıda fiyatları en yüksek seviyeye çıkmıştır.

Bu durum işçi sınıfı ailelerinin dar bütçelerini zorluyordu. Brezilya’da bir kahve ekicisi olan ve yurtdışındaki modern üretim ve satış yöntemlerinin farkına varan Duttweiler bunları İsviçre perakende ticaretini hareketlendirmek için kullanmak istiyordu.

Gottlieb Duttweiler, başlangıçta sadece beş mobil satış aracıyla Migros AG’yi kurar. 25 Ağustos 1925’te, dönüştürülmüş beş Ford T kamyonu, ilk kez Zürich şehrinde gezinme başlar. Bu mobil araçlar sürekli olarak kırsal bölgelere de giderlerken, araçlarda genellikle sadece altı ürün; kahve, sabun, pirinç, hindistan cevizi yağı, şeker ve makarna satılıyordu.

Bu dönemde Migros’un ambalajları rakiplerinden daha büyük, fiyatlar ise %10 ila %30 arasında daha da düşüktü. O dönem 37 yaşında olan Zürichli tüccar, düşük fiyatlarla büyük satışlar, ancak küçük karlar elde eder.

Kuruluş yılının sonunda, dokuz satış aracı ile 293 Migros durağına sahip olan tüccar, zeytinyağı, kakao, yumurta, sardalye, peynir ve tereyağını da içerecek şekilde ürün yelpazesini genişletir. İşler büyüyünce de, 1927’de ilk sabit satış noktasını açar.

1941’de Migros AG’nin kooperatife dönüşmesini sağlayan Duttweiler’e göre, Migros Kooperatifi’nin çıkarlarından önce kamu yararına öncelik verilmelidir.

Şarap içmeyi ve puro kullanmayı seven Duttweiler’ın farklı bir pazarlama ilkesi ise; “iyilik yapın ve bunun hakkında konuşun!“ dur.

Alkol satış yasağı 1928’e uzanıyor

İsviçre’deki insanların “yıkıcı alkol alışkanlıklarından” rahatsız olan Duttweiler, alkol bağımlılığının yol açtığı yoksulluğa, halk sağlığına verdiği zarara ve alkol kapitalinin sermayesine karşı bir mücadele biçimi olarak, Migros şubelerinde alkol satışı yapmama kararı alır.

Alkolün yerine, “Alkoholfreie Weine AG”yi devralıp, “Süssmost“ olarak bilinen tatlı elma şarabının satışını teşvik eder. Müşterilerini cezbetmek amacıyla da çok düşük fiyatlarla satışlar yapar.

O zamanlar tatlı elma şarabı sadece yaşlı kadınlar veya reform için can atan solgun yüzlü gençler tarafından içiliyordu. Migros sayesinde tatlı elma şarabı tüm İsviçre’de popüler hale gelirken, beş yıl içinde satışlar neredeyse elli kat artar.

Duttweiler’ın siyasete girişi

İnsani değerlere ve inançlara sahip bir kişi olarak ün yapan Duttweiler, 1936‘da kendi partisi olan LdU’yu (Landesring der Independenten) kurar ve Federal Meclis seçimleri için kendi listesini hazırlar. Amaç; işçilerin, hepsinden önce tüketicilerin çıkarlarını temsil eden, Federal Meclis’teki çıkar grupları ve kartellerle savaşan bir parti yaratmaktır. Duttweiler’ın partisi ilk seçimlerde geçerli oyların %9’undan fazlasını almayı başarır.

Alkol yasağına ilişkin ilk oylama

Migros batı İsviçre’ye doğru genişledikçe şarap satışı yeniden tartışmaya açılır ve 1948’de bu konuda bir oylama gündeme gelir. Oylamada, %54’lük bir çoğunluk “Alkole hayır“ yönünde oy kullanır.

2000’li yıllar… Denner AG‘nin devralınması

Migros, 2007 yılında Denner AG’nin sermayesinin %70’ini devralır. 2007 yılından itibaren Migros şubelerine mümkün olduğunca yakın Denner şubeleri açılıırken bu, Migros müşterilerinin günlük alışverişlerine alkollü içecek almalarını kolaylaştırır.

Bir süre sonra Denner, Coop ile birlikte, İsviçre’deki en önemli alkol satıcısı haline gelir. Güncel verilere göre İsviçre‘deki pazar payının yaklaşık %43’üne Denner ve Coop hakim.

Oylamanın yeniden gündeme gelişi

Gelinen aşamada Migros, 2021 yılında ilk kez pazar payı liderliğini Coop’a kaptırır. Aynı yıl, 10 kooperatifin seçilmiş temsilcileri olan 5 Migros delegesi, Migros şubelerinde alkol satışına ilişkin oylama yapılmasını talep eder. Böylece 10 bölgesel Migros kooperatifinin yaklaşık 2,3 milyon üyesinin, “alkol satışı izni” için sandık başına gitmesi kararı alınır.

4 Haziran’a kadar sürecek olan oylamalar, 16 Mayıs’tan bu yana doğrudan Migros şubelerinde yapılıyor.

Migros’ta alkol satışının yapılabilmesi için kooperatifin 2,3 milyon üyesinin üçte ikisinin “Evet“ demesi gerekiyor. Evet yönünde bir karar çıkması durumunda, Migros raflarında 2023’ten itibaren alkollü içecekler görülebilecek ve Migros’a pazar payını yeniden kazanma fırsatı sunulacak.

Gelinen aşamada Migros, yurt dışında yirmi firmayı bünyesinde barındıran dev bir endüstriye dönüştü. Sebze ve meyvelerden temizlik malzemelerine kadar binlerce Migros ürünü raflarda yerini almış durumda. Kim bilir, belki yakında alkol de bu raflarda yerini alır.

Merak edilen soru ise şu; acaba Gottlieb Duttweiler yaşasaydı bu oylama için ne derdi?

Kooperatifin bulunduğu bölgeler

10 bölgesel yönetimi bulunan kooperatifin yönetimi ve konseyi, oylamada “Evet“ denilmesini tavsiye ediyor. Kooperatifin bulunduğu bölgeler, üye sayılarına göre şöyle;

Aare bölgesi kooperatifi

Bölge: Aargau, Bern (Fransızca konuşan Bernese Jura hariç) ve Solothurn (Schwarzbubenland hariç) kantonları

Kooperatif üye sayısı: 537 bin 656

Basel bölgesi kooperatifi

Bölge: Baselland ve Basel-Stadt kantonları, Jura kantonundaki Delémont ve Porrentruy bölgeleri, Bern kantonundaki Bernese Jura’nın doğu kısmı ve Solothurn Kantonu’ndaki Schwarzbubenland

Kooperatif üye sayısı: 169 bin 453

Cenevre bölgesi kooperatifi

Cenevre Kantonu ve Vaud kantonundaki Nyon bölgesinin bir parçası.

Kooperatif üye sayısı: 132 bin 710

Luzern bölgesi kooperatifi

Bölge: Luzern, Nidwalden, Obwalden, Uri, Zug, Schwyz (güney kısmı) kantonları

Kooperatif üye sayısı: 200 bin 468

Neuchâtel-Fribourg bölgesi kooperatifi

Bölge: Neuchâtel ve Fribourg Kantonları (Estavayer-le-Lac çevresindeki bölge hariç), Bern Kantonu’ndaki Bernese Jura’nın batı kısmı, Jura kantonundaki Franches-Montagnes bölgesi ve Avenches çevresindeki bölge Vaud Kantonu

Kooperatif üye sayısı: 126 bin 814

Doğu İsviçre bölgesi kooperatifi

Bölge: Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden, Graubünden (Moesa bölgesi hariç), Schaffhausen, St. Gallen (See-Gaster bölgesi hariç), Thurgau, Zürich kantonundaki Andelfingen, Hinwil ve Winterthur bölgeleri ve Liechtenstein

Kooperatif üye sayısı: 424 bin 317

Tessin bölgesi kooperatifi

Bölge: Tessin Kantonu, Graubünden Kantonu’nun Moesa bölgesi

Kooperatif üye sayısı: 103 bin 858

Vaud bölgesi kooperatifi

Bölge: Vaud Kantonu (Avenches ve Nyon çevresindeki bölgeler hariç) ve Fribourg Kantonu’nda Estavayer-le-Lac çevresindeki bölge

Kooperatif üye sayısı: 160 bin 049

Wallis bölgesi kooperatifi

Bölge: Wallis Kantonu

Kooperatif üye sayısı: 83 bin 388

Zürich bölgesi kooperatifi

Bölge: Zürich Kantonu (Andelfingen, Hinwil ve Winterthur hariç), Glarus Kantonu, St. Gallen Kantonu‘ndaki See-Gaster bölgesi ve Schwyz Kantonu‘nun kuzey kısmı

Kooperatif üye sayısı: 334 bin 878

Derleyen: Aydın Yıldırım