Köprü emeklilik maaşı geliyor

Haşim Sancar

Yeşiller Partisi Bern Kanton Milletvekili

Köprü emeklilik maaşı, Federal Hükümet tarafından 60 yaş üzerindeki işsizlik kasasından kart basma hakkını tüketen kişilerin, bazı şartları yerine getirmiş olmaları durumunda, emekliliğe kadar sosyal yardıma düşmeden, geçici bir maaş veya gelir sahibi almaları anlamına geliyor.

Köprü emeklilik maaşı düşüncesi

Konu ilk kez iki yıl önce, sosyal yardım üzerindeki kısıtlama baskıları sırasında, bir köprü emelilik maaşı düşüncesini bu günkünden biraz daha kapsamlı olarak, Sosyal Danışmanlık Kurumu SKOS tarafından gündeme getirildi. SKOS, hem işsiz kalma yaşını 55 olarak belirleyip, daha erken olmasını önermiş hem de alınabilecek yardımın miktarını daha kapsamlı kılmıştı.

Federal Hükümet, düşünceyi alıp, biraz değiştirerek, 27 Eylül’de oylanan SVP’nin serbest dolaşıma karşı inisiyatifinin havasını almak amacıyla, ileri yaşlardaki insanların işsiz kalması durumunda mağduriyetini engellemek için, bu yeni sigortayı (Bundesgesetz über Überbrückungsleistungen für ältere Arbeitslose ÜlAG) gündeme getirdi.

Yasa, bazı değişikliklerle iki meclis arasındaki farklılıkları giderip, Ulusal Parlamento’nun (Nationalrat) Haziran toplantısında parlamentodan geçti. Ancak sözünü ettiğimiz SVP’nin serbest dolaşıma karşı inisiyatifinin arifesinde olmasından dolayı, SVP resmi olmasa da, çevresi bu yasaya karşı referanduma gittiğini açıkladı.

Bana kalırsa, SVP’nin bu referandum çıkışı, Federal Hükümetin tavrına karşı bir oyundu ama tutmadı. Çünkü SVP serbest dolaşıma karşı inisiyatifinin oylamasını büyük bir yenilgi ile kaybetti ve referandum ayak oyunu yenilgiyi engellemekte pek bir rol oynamadı.

Oylamadan sonra, SVP çevreleri, üç ay içerisinde gerekli 50 bin imzayı toplayamadıklarını (48 binde kalmışlar) açıkladılar. Kanımca, istenilerek varılan bir sonuç. SVP halk oylamasında zor duruma düşerdi ve tepki alırdı ve bunun farkında olduğu için oylamadan sonra vazgeçti. Böylelikle, yasanın yürürlüğe girmesinde bir engel kalmamış oluyor. Büyük bir olasılıkla, yasa 2021 yılının başından itibaren yürürlüğe girecek.

Köprü emeklilik maaşından yararlanmanın şartları nedir?

60 yaşını doldurmuş ve işsizlik sigortasından yararlanabilmek için artık kart basma hakkı kalmayan, yani 58 yaşında işsiz kalıp iki yıl kart basmış olan kişiler, eğer 20 yıl boyunca ve bunun 5 yılını 50 yaşından sonra, çalışıp emeklilik sigortasına (AHV) prim ödemişlerse, şartların bir kısmını yerine getirmiş oluyorlar. Yani 57 yaşında işsiz olan birisi, 60 yaşında gelmiş olsa bile ve halen iş bulamamışsa, bu yasadan yararlanamıyor.

Çalışılan ve prim ödenen 20 yıl süreçte, en yüksek AHV maaşının %75’i kadar kazanmış olmak gerekiyor. Yanı şu andaki en yüksek emeklilik maaşı olan 2370 Frank’ın 4’te 3’ü kadar kazanmış olmak gerekiyor. AHV primleri için sayılan çocuk bakımı ve eğitimi de geçerli oluyor.

Köprü emelilik maaşı ne zamana kadar ödeniyor?

Normalde emekliliğe kadar (kadınlar 64, erkekler 65 yaşına kadar). Ancak, eğer bir kişinin emeklilik yaşında tamamlayıcı kasadan (Ergänzungsleistungen) yararlanacağı belli ise, bu kişilerden iki yıl önce emekliye ayrılmaları istenecek.

Köprü emelilik maaşı ne kadar?

Tek kişiye en fazla 3650 frank, eşlere veya bakmakla yükümlü olduğu küçük yaşlarda çocuk sahibi olan kişiye (genellikle çocuklu yalnız kadınlardır) en fazla 5470 frank ödenecek.

Bu meblağ ile kişi ev kirası, sağlık sigortası primi ve diğer tüm masraflarını kendisi karşılamak zorunda. Elbette ki, tamamlayıcı kasadaki gibi, kişi veya eşlerden birisi herhangi bir işte çalışıyorsa, kişinin gelirinin üçte ikisi, eşin gelirinin %80’i bütçenin gelir hanesine kaydedilip, verilecek köprü maaşından düşürülür.

Ancak, tek kişinin 50 bin frankın, eşlerde 100 bin frankın üzerinde birikmiş paraları varsa, önce bu paraları ile yaşayıp, yukarıdaki meblağa düştükten sonra köprü maaşından yararlanabilecekler. Oturulan ev servete dahil edilmiyor ve göz önünde tutulmuyor.

Bazı konuları Federal Hükümet uygulamada kararname ile belirleyecek. Örneğin, kişinin Pensionskasse’de ne kadar parasının olabileceği (sınırlandırma getirilmek isteniyor) ve onun üzerindeki meblağın servete dahil edilmesi gibi.

Federal Hükümet’in hazırladığı yasa tasarısında 4600 kişinin yararlanabilmesi için çalışmalar yapılmış ve maliyeti 230 milyon Frank olarak öngörülmüştü. Ancak, Ulusal Parlamento (Nationalrat) ve Kanton Temsilciler Meclisi yasayı kırparak yaralanabileceklerin sayısını da alınabilecek meblağı da düşürdüler. Yeni yasadan takriben 3400 kişinin yararlanabileceği ve bu sigortanın ulusal bütçeye 150 milyon franklık bir yük getireceği belirtilmekte.