17 Şubat 1863 yılında, insanı nedenlerle Cenevre`de kurulan bu yardım örgütünün temel fikri Henry Dunant tarafından ortaya atıldı. Peki bu yıl 150. kuruluş yıldönümünü kutlayan Kızılhaç fikri nasıl doğdu?
Kızılhaç fikri, Kuzey İtalya’da gerçekleşen Solferino Savaşı’’ndan sonra doğuyor. Bir Fransız kolonisi olan Cezayir’deki işleri ile ilgili olarak, Fransa Kralı ile görüşmek isteyen İsviçreli işadamı Jean Henry Dunant, III. Napolyon’un Solferino’daki karargâhini, savaşın gerçekleştiği 24 Haziran 1869 gününün gecesinde, ziyaret eder.
Jean Henry Dunant
Dunant, sağlık hizmeti verecek bir kuruluş olmadığı için, savaş meydanında tıbbi yardım alamadan yatan yaralıların durumuna tanıklık eder ve çok etkilenir. Yöredeki sivil halkı, yaralı askerlere hangi tarafın askeri olduklarına bakmaksızın, yardım etmek için örgütleyen Dunant, tüm çabalarına rağmen 22 bin Avusturyalı ve 17 bin Fransız askerinin hayatını kurtaramaz. Bir çok askerin yaşamanı yitirmesinin nedeni ise, basit tıbbi yardımlardan yoksun kalmalarıdır.
Cenevre’ye döndüğünde savaşla ilgili gözlemlerini anlatan bir kitap yazar Dunant. Böylece Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi’nin temeli olacak fikrini, 1863’te yayımlanan “Bir Solferino Hatırası” isimli kitabıyla ortaya atar.
Dunant, kitabında şu fikirlerini yansıtır: „Avrupa ülkelerinde, barış zamanında hangi ulustan olduğuna bakılmaksızın, savaşta yaralananlara yardım edecek gönüllü derneklerin kurulması ve ülkelerin, yaralıları korumak ve onlara tıbbi yardım sağlamak amacıyla, uluslararası anlaşmalarda taraf olması gerekiyor.“
Dunant ve arkadaşları 1863’te bu fikirleri hayata geçirmek üzere beş kişilik bir komite kurarlar. Başlangıçta “Uluslararası Yaralılara Yardım Komitesi” adını taşıyan oluşum, 1875’te “Uluslararası Kızılhaç Komitesi” adını alır. Komitenin 17 Şubat 1863’teki ilk toplantısı, kuruluş tarihi kabul edilir.
Komitenin 26-29 Ekim 1863’te, Cenevre’de organize ettiği ilk uluslararası konferansa, 16 devlet ve 4 yardım kuruluş katılır. Delegeler, „Devletlerin olası bir savaş sırasında yaralanan askerlere taraf gözetmeksizin, tıbbi yardım vermek üzere dernekler kurulması“ önerisini kabul ederler. Konferansta 1815’ten beri uluslararası ilişkilerde daimi tarafsızlık statüsüne olan İsviçre’nin bayrağından esinlenerek, bir amblem belirlenir.Amblem beyaz zemin üzerine kırmızı bir haç işaretinden oluşur.
Yaptığı çalışmalardan dolayı Nobel Barış Ödülü’nü alan Dunant, 30 Ekim 1910’de İsviçre’de hayatını kaybeder. iddiaya göre vasiyetinde „Mezar tasima burada bir köpek yatiyor diye yazin“ seklinde bir istekte bulunan Dunant`in bu vasiyeti yerine getirilmedi.Henry Dunant’ın doğum günü olan 8 Mayıs günü,1948 yılından bu yana “Dünya Kızılhaç ve Kızılay Günü” olarak kutlanır.
1919 yılında müslüman ülkeleri de kapsayan genel bir kurumlaşmaya gidilir ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu kurulur. Merkezi Cenevre`de olan Federasyon, 188 Kızılhaç ve Kızılay Derneği’nin koordinasyonunu sağlamakla görevlidir.Hükümetler dışı bağımsız bir kuruluş olan bu federasyon, 1963 yılında Nobel Barış Ödülü alır. Bu yardım kurumu bugün dünyanın dört bir yanından, yaklaşık 100 milyon gönüllü üye tarafından destekleniyor.
