SECO’nun verilerine göre İsviçre, 1 Ocak 2017- 31 Aralık 2017 tarihleri arasında 64 ülkeye toplamda 446 milyon 813 bin 934 Frank değerinde savaş malzemesi sattı. İsviçre bu dönemde, Suriye ve Yemen iç savaşı başta olmak üzere, dünyada savaş ve çatışmaların yaşandığı birçok ülkeye de silah satışı gerçekleştirdi.
SECO raporuna göre, savaş malzemelerindeki bu satış oranı bir önceki yıla göre %8 artış gösterdi.
Raporda, 2017 yılı içerisinde en çok satış yapılan ülkeler şöyle sıralandı;
Almanya: 117 milyon 709 bin 071 Frank
Tayland: 87 milyon 649 bin Frank
Brezilya: 32 milyon 920 Frank
Güney Afrika: 32 milyon 678 bin Frank
ABD: 27 milyon 602 bin Frank
İsveç: 12 milyon 671 bin Frank
Fransa: 11 milyon 497 bin Frank
Norveç: 11 milyon 285 bin Frank
İspanya: 9 milyon 681 bin Frank
Hindistan: 8 milyon 943 bin Frank
Suudi Arabistan: 4 milyon 777 bin 364 bin Frank
Umman: 7 milyon Frank
Birlesik Arap Emirlikleri: 3,5 milyon Frank
Türkiye’ye silah satışında büyük artış
Raporda, İsviçre’nin 2017 yılında Türkiye’ye yaklaşık 650 bin Frank değerinde savaş malzemesi sattığına da yer veriliyor. Türkiye’ye satılan savaş malzemesinin oranı 2015’te 137 bin Frank iken, 2016’da bu oran 47 bin Frank değerinde kalmıştı.
SECO’nun 2017’ye ait raporunda, Türkiye’nin makineli tüfek malzemesi talebinde bulunmasına rağmen bu talebin gerçekleştirilmediğine de dikkat çekiliyor. Bu talebin reddedilmesi ise, İsviçre Federal yasasının “Satış yapılan ülke insan haklarını devamlı ihlal ediyorsa bu ülkeye savaş malzemesi satışı durdurabilir veya kısıtlanabilir” maddesine dayandırılıyor.
İsviçre’nin silah satış kıstasları
İsviçre devleti, savaş malzemesi satışı yaptığı bazı ülkelerde her yıl araştırma yaparak, satılan silah oranını ve bu silahların hangi amaçlarla kullanıldığını raporluyor.
İsviçre Federal Anayasa’sına göre silah satışında bazı yasak kıstasları bulunuyor. Bu kıtaslar söyle sıralanıyor;
- İsviçre’de üretimi yapılan savaş malzemelerinin hem İsviçre’de hem de satışı yapılan ülkede sivil halka karşı kullanılmaması.
- İsviçre’den savaş malzemesi alan bir ülkenin, aldığı malzemeleri başka bir ülkeye göndermemesi veya bir başka ülkeye karşı kullanmaması.
- Devamlı olarak insan hakları ihlalleri yapan ve barış ortamını bozan ülkelere savaş malzemesi satışının yapılmaması.
İsviçre, Federal Anayasa’nın silah satışı ile ilgili maddelerine ve uluslararası yasa ve antlaşmalara haykırı düştüğü için bazı ülkelere silah satışını kimi zaman yasaklayabiliyor.
Şu an itibari ile silah satışının durdurulduğu ülkeler şunlar;
Kuzey Kore, Libya, Myanmar Eritre, Irak, İran, Somali, Sudan, Suriye, Yemen, Lübnan, Kongo Demokratik Halk Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Zimbabve.
