İsviçre’de devlet okulu mu yoksa özel okul mu tercih edilmeli?

Fuat Köçer

Eğitimci

Devlet okulları her çocuğun temel hakkı olan eğitimi para karşılığı olmadan sağlayan kurumlar olarak nitelendrilmektedir. Özel okular ise devletin olmayan, kişiler ya da özel kuruluşlarca  işletilen eğitim yuvalarıdır.

Gelin, farklı islevi olan bu iki eğitim kurumunu mercek altına alalım.

İsviçre devlet okullarında verilen eğitimin kalitesi ile özel okullara fazla fırsat tanımamaktadır. Uluslararası OECD sınav karşılaştırmalarında alınan sevindirici sonuçlar, bu tezi doğrulamaktadır.

Bu sınavların sonuçları incelendiğinde, İsviçre özel okullarındaki öğrencilerin aldıkları sonuçlar, devlet okulunda okuyan öğrencilerin sonuçları ile mukayese edildiğinde, daha başarılı değildir. Bu nedenle, özel okulların devlet tarafından teşvik edilmesi ve desteklenmesini öngören halk oylamaları seçmen tarafından kabul görmemektedir. Eğitim kurumlarının özelleştirilmesinin, eğitimde kaliteyi arttırmak yerine düşüreceği öngörülmektedir.

Üç temel ilke

Devlet okulları İsviçre’nin tarihindeki temel taşlarından biri olarak nitelendirilebilir. Aşağı yukarı 200 yıl önce  oluşturulan ve bütün çocuklar için zorunlu hale getirilen devlet okulları üç temel ilke üzerine kurulmuştur. Bu üç belirleyici etken sırasıyla; bütün çocuklar için eşit, adaletli ve toplumun bütünlüğünü garanti altına alan eğitim şekli olarak belirenmiştir.

Devletin en önemli kamu hizmetlerinin başında gelen devlet okullarının özelleştirilmesi fikri, devletin başlıca sorumluluklarından bir tanesini özel sermayenin eline devretmesi anlamına gelmektedir. Devlet okullarının yanı sıra özel eğitim kurumlarının başlıca artış göstermesi, siyasi iradenin eğitimi kontrol etme yetkisini elinden almakta ve haliyle eğitim kurumlarının demokratik yapısını zedelmektedir.

Toplumsal sınıf farkı gözetmeksizin, aynı araç ve gereçlerle, aynı eğitim seviyesine sahip eğitimciler tarafından eğitilen öğrenciler ve aileler, alternatif olarak özel eğitim kurumlarını ikinci tercih olarak değerlendirebilirler.

Neden özel okul?

Peki buna rağmen sadece Zürich Kantonu`ndaki özel okul sayısı nasıl oluyor da 180’i bulabiliyor diye düşünebiliriz. Bu sorunun cevabı; okulların siyasi ve teknik rollerinden ziyade, eğitim gören çocuğa ve İsviçre orta okullarında belirlenen seviyelere yaklaşımındaki farklılıklarda saklı.

Devlet okullarında şimdiye dek, çocuğun kişisel gelişimi ve bireysel yeteneğinden daha çok, kollektif sınav kıyaslamaları ile çocuklara not verilmekteydi. Yeni “Müfredat 21“ ile bu yaklaşımdan devlet okulları ne kadar uzaklaşmak istese de eğitimdeki bu fikirsel değişim bir kaç yılı kesinlikle alacaktır. Özel okullar ise, kıyaslamalı sınavlarla ve çocuğun bireysel yeteneklerini görmemezlikten gelen not sistemli devlet okullarına birer alternatif olmaktadırlar. Bu durumdan şikayetci olan, maddi imkanlara sahip aileler ise özel okulları tercih etmektedir. Örneğin devlet okulunda “Sekundar“ ya da “Gymnasium“ diye nitelendirdiğimiz üst seviyedeki sınıflara geçişte zorlanan çoğu çocuk, özel eğitim kurumlarında bunu başarabilmektedir.  Çünkü özel eğitim kurumlarında, daha küçük gruplar halinde coçuğun kavrayamadığı konu tekrar etüt edilmektedir. Yani aynı konuyu işlemek ve aynı soruları çözebilmek için daha çok zaman ve daha fazla ilgiyle çocuk, devlet okulunda elde edemediği başarıya ulaşabilmektedir.

Makaledeki iki tezat yaklaşımdan başlıktaki soruya bir cevap bulmak zor. Burada belirleyici olan sizin ve çocuğunuzun ne istediği. Çocuğunuzun devlet okulunda alamadığı özel okuldaki alternatif eğitimin size yıllık maliyeti ortalama 15 ila 20 bin İsviçre frankı arasında seyredecektir. Gelire göre fiyat belirleyen özel okullarda dahi bu fiyat 6-7 bin frankın altına düşmeyecektir.

Özel durumlar dışında, sırf çocuğunuz daha yüksek seviyede bir eğitim alabilsin diye, çok büyük meblağlar harcamak sizi ve çocuğunuzu mutlu eder mi? Çocuğunuzun devlet okulunda istenilen başarıyı elde edememesinin sebebi nedir? gibi sorulara öncelikle cevap aramanızda fayda olacaktır diye düşünüyorum.

Devlet okulu ya da özel okul… Tercih sizin!

Para ile çocuğunuza bir diploma satın alabilirsiniz, evet. Yeteri derecede eğitime sahip olması ise siz ebeveynlerin elinde. Çocuğun alacağı eğitim, elindeki diplomadan ve hangi okulda egitim gördüğünden fazla, çocuğun edinecegi topluma bakış açısı ile de değerlendirilebilir.

Çocuk, yeteri derecede eğitime sahip olmalı ki, çevresindeki insanları gereğinden büyük görmesin. Ancak böbürlenmeyecek kadar da eğitimli olmalı ki onları küçük görmesin.

Özel okul çocuğunuzu “özel“ bir insan yapmaz. Devlet okulu da çocuğunuzu sıradanlaştırmaz. Yeter ki anne-babalar kendine düşen görevi yerine getirsinler.