Başvurularla ilgili değerlendirmeler Federal Göçmenler Sekreterliği (SEM) tarafından yapılırken, mültecilerin birçoğunun geçici olarak kabul edileceği ifade ediliyor.
İnsan hakları savunucuları SEM’in bu geçici oturum uygulamasına tepki gösterirken, son yıllarda çoğunlukla savaştan dolayı ülkelerinden kaçan insanlara verilen mülteci hakkı statülerinde azlamalar olduğuna dikkat çekiyorlar.
Federal Göçmenler Sekreterliği’nin uygulamasıyla, genel anlamda mültecilerin kabulü geçici oturum hakkına dayandırılarak yerine getiriliriliyor ve iltica başvuruları reddediliyor. Bu uygulama doğrultusunda, İsviçre’de bulunan Suriyelilerin yaklaşık üçte biri kalıcı mülteci olarak kabul edilirken, geriye kalan üçte ikilik dilim geçici oturum hakkına sahip.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) İsviçre ve Liechtenstein büroları yöneticisi Anja Klug, Federal Göçmenler Sekreterliği’nin uygulamalarını eleştirip İsviçre‘nin Suriyeli mültecilere karşı aşırı sınırlayıcı bir politika izlediği görüşünü paylaşıyor. Anja Klug şöyle devam ediyor: “UNHCR olarak Avrupa ülkelerinin en çok da Suriyeli mültecileri sığınmacı olarak bünyelerine almaları gerektiğini savunuyoruz. Çünkü onların çoğunluğu yalnızca bombalardan değil, takip ediliyor olmaktan dolayı da kaçıyorlar. Cenevre Sözleşmelerine göre, ırkından, dininden, uyruğundan, belli bir gruba olan aidiyetindan veya siyasi düşüncelerinden dolayı takibe alınan her insan, mülteci olarak kabul edilebilir.“
Ortaya çıkan tabloya göre, Avrupa’nın diğer ülkelerde bulunan sığınmacı sayısı İsviçre’de olanlardan çok daha fazla.
Avrupa’da bulunan mülteci sayısı orana vurulduğunda, çeşitli ülkelerde başvurusu kabul edilen sığınmacılar tablosu şöyle; Almanya yaklaşık olarak % 95 , İngiltere % 87, Danimarka % 64, İsviçre % 35
Başka ülkelerde iz kaybettirmek
Suriyeli mültecilerin davalarına bakan avukatlar, İsviçre’nin verdigi geçici oturum kararı nedeniyle başka ülkelere gidenlere dair pek çok hikaye anlatıyorlar.
Suriyeli bir kadın örneğini aktaran bir avukat şöyle söylüyor;
“Bu kadın dört çocuğuyla birlikte İsviçre’ye gelip iltica başvurusunda bulunuyor. Kadın, 4 çocuğuyla büyük bir kampa yerleştirildikten sonra burada 5. çocuğunu doğuruyor. Kısa bir süre sonra kadına geçici oturum hakkı veriliyor. Bu sebepten dolayı kadının eşini buraya getirmesi mümkün olmazken çocuklar da “normal“ okula gidemiyorlar. Geçici oturuma sahip olan aile belirsiz bir süre için toplu kamp alanında kalmak zorunda bırakıldı. Bu süreçte kadın ve çocukları İsviçre’yi terk edip izlerini kaybettirdiler. Bu şekilde yaşanan çok olay var. Suriyeliler İsviçre’nin geçici oturum hakkından dolayı başka Avrupa ülkelerine gidiyorlar ve burada ikinci bir iltica başvursunda bulunuyorlar.“
Mültecilerin Avrupa’nın başka ülkelerde umut aramaları şu süreçte mümkün. Özellikle Almanya Dublin Anlaşması maddelerini pek de yerine getirmiyor ve mültecilerin ülkede kalmasına göz yumuyor.
Uluslararası Af Örgütü Mülteci Hakları Uzmanı Denise Graf da geçici oturum hakkına tepki gösterenlerden: “İsviçre’nin Suriyeli mültecilerden yalnızca %35’ini kabul etmesi korkutucu bir etkiyi de beraberinde getiriyor. Bu sebepten dolayı Suriyeliler bu ülkeye gelmekten kaçınıyor.“
İşverenlerin tutumu
Geçici olarak ülkeye kabul edilen mültecilerin büyük bir çoğunluğu, iş bulma konusunda büyük sıkıntılar yaşıyor. Mülteci Hakları Uzmanı Avukat Jürg Walker, işverenlerin, mültecilerin işbaşvurusularına dair belgeleri çoğunlukla buruşturup çöpe attıkları kanısında. Walker, mültecilerin iş bulma imkanlarının çoğunlukla bu yüzden düşük olduğunu ifade ediyor.
Mültecilerle ilgili yeni çalışmalar yürütülüyor
İsviçre Cumhurbaşkanı ve aynı zamanda Adalet Bakanı Simonetta Sommaruga’ya bağlı olan İsviçre Adliye ve Polis Departmanı (EJPD), son zamanda mülteci alımları konusu ve mültecilerin statüleri üzerinde çalışmalar yürütüyor. Federal Meclis’in talebi doğrultusunda yürütülen bu çalışmaların içeriği ve sonuçları 2015 yılı sonunda açıklanacak.
