İsviçre İlaç Enstitüsü Swissmedic, bir yıl kadar önce kendi internet sitesinden bir mektup yayımladı.
Kamuoyunun ilgisini çekmeyen bu mektupta; “İlaç şirketi Pfizer’in, hafif ya da orta derecede depresyonlu hastalar için ürettiği Edronax isimli ilaç ile, insanlar üzerinde hiçbir etkisi olmayan plasebosu arasında hiç bir fark olmadığı bilgisinin doktorlara iletildiği“ yazıyordu.
Mektubun satır aralarında, Pfizer’in ilacın pazarlama onayı konusunda sadece olumlu çalışmaları sunduğu da yer alıyordu. Swissmedic, onay başvurusunda Pfizer’in sunduğu bu belgeleri tam olarak kabul etmişti.
Aradan geçen bir yıl zarfında Swissmedic sözcüsü Lukas Jaggi’den konuya ilişkin şöyle bir açıklama geliyor:“Üretici bizim enstitümüze karşı olumsuz verileri gizlemiş ise bu yasadışıdır ve biz Swissmedic olarak idari hatta belki de cezai tedbirleri dikkate almak zorunda kalabiliriz“.
Çalışmaların sadece yarısı yayınlanıyor
İlaç şirketlerinin tüm raporları yayınlamadıkları yeni bir şey değil.
Örneğin birçok doktor ve araştırmacı, Roche’nin grip ilacı Tamiflu hakkında yıllardır tüm verilere erişemediklerinden dolayı Roche’ yi eleştiriyorlar.
Bu anlamda birçok doktor: “Bütün bilgilere sahip olmadığımızdan ve verilen bilgilerin ne denli çarpıtıldığını bilemediğimizden dolayı, hangi tedavi yönteminin daha iyi olduğu hakkında karar veremiyoruz“ diyorlar.
Konuyla ilgili olarak, prestij sahibi İngiliz tip dergisi The Lancet’den de beklenmedik bir eleştirtiri geliyor. The Lancet şöyle yazıyor: “İlaç çalışmaları raporlarının sadece yarısı açıklanıyor. Böylelikle, ilaç kullanımı etkisiz, hatta zarar verebilir hale gelebilir.“
İsviçre’deki yasal süreç
İsviçre’ de 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe giren İnsani Araştırma Yasası, şeffaflık sağlamak adına, çalışma sonuçları için bir veri tabanı olanağı sunuyor. Bu yasa ile, açıklığı esas alan bir kamu kaydı isteniyordu. Böylelikle hem bütün çalışmaların özetleri bulunacak hem de ilaç sanayisi ile tüketici örgütlerinin ihtiyaçları da karşılanmış olacaktı.
Ancak beklentinin aksine bunlar olmazken, özellikle de ilaç endüstrisi böyle bir görevi üstlenmekten kaçındı ve şöyle bir açıklamada bulundu: “Araştırmacıların kendi fikri mülkiyetlerini koruma hakları vardır ve bunları dikkate almak önemlidir“.
Böylelikle yasa tararısı tamamen revize edilirken, İsviçre transparan bir ilaç sektörüne sahip olma şansını da kaçırmış oldu.
Veri tabanı şu an www.kofam.ch olarak kullanımda. Ancak burada sadece İsviçre’de gerçekleştirilen çalışmalar yer alıyor. Çalışmaların sonuçları ise henüz mevcut değil.
Sonuçların aktarımı talebi yasal olarak, “verilmeli“ yerine“verilebilir“ şeklinde geçiyor.
Federal Sağlık Dairesi İnsan ve Etik Araştırma Bölümü Başkanı Brigitte Meier: “İsviçre bu anlamda ilk adımı atmak istemiyor, ancak Avrupa Birliği’nden buna benzer bir çalışma gelirse, biz de katılırız“ diyor.
Avrupa Parlamentosu cephesinde şu an bu yasa tasarısı tartışılıyor. Tasarı kabul edilirse, Avrupa ülkelerde yapılan bütün kliniksel çalışmalar ve sonuçları herkese açık bir veri tabanından yayınacak.
