Çok kültürlü ortam ve önyargılar
Dr. Meral Acar
Çocuk Psikoloğu
“Hoşgörü, önyargı ve nefretin panzehiridir.“ diyor, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon.
Multikültürel bir ortam diye tanımladığımız Avrupa’da, 50 yılı aşkın bir süredir farklı kültürlere sahip topluluklar sosyal uyum ve huzur ile birlikte yaşamaktadırlar. Bu hedefe ulaşabilmek için birçok çalışma yapılırken, durum halen istenilen düzeye erişmiş sayılmaz. Buna dair entegrasyon çabaları hala devam etmektedir.
Çok kültürlü ortamlarda yaşayan insanların çoğunun en büyük engeli önyargılardır. Hepimiz geçmişte edindiğimiz tecrübeleri genelleyerek önyargılarla hayatımızı ne kadar zorlaştırdığımızın farkında değiliz malesef. Kimimiz dilinden, kimimiz ırkından kimimiz de inancından dolayı insanları gruplara ayırır ve rahatlıkla onlar hakkında konuşuruz.
Karşımızdaki insanı tanımadan önce onun hakkında yorum yapmak, onu eleştirmek, tanımak bile istememek ne kadar tehlikeli.
Konuyla ilgili bir araştırma değerlendirmesi
2015-16 öğretim yılında, Zürich Kanton’unda, Türkiye kökenli öğrencilere (2. sınıf – 9. sınıf) uyguladığım anket sonuçlarına göre, çocukların önyargılarla karşılaştıklarını gördüm. Öğrencilerin önyargı durumu ile başedebilmeleri konusunda nasıl bir yol izleyebileceklerini gözlemlediğim bu calışmamda öğrencilerin önyargı konusunda geri adım atmayı ve uzaklaşmayı tercih ettiklerini farkettim.
Araştırmalar, ev sahibi toplumun içinde yaşayan diğer kültürdeki toplumlara karşı belli bir mesafe ve önyargıların varolduğunu ortaya koymaktadır. Bu ev sahibi toplumun, farklı topluluklara karşı algılanan farklılığının ve sosyal mesafesinin artmasıyla birlikte önyargılar da ortaya çıkmaktadır.
İçinde yaşadığımız toplumun kültürel değer ve yargılarını anlamadan, göçmenlerin entegrasyonunda karşılaşılan sorunları ve altında yatan nedenleri anlamak zordur.
Zürich Kantonu’nda yaptığım bu çalışmayla, çocukların ve gençlerin önyargılarını aşabilmelerini ya da hiç önyargı oluşmaması için kültürlerarası eğitimin önemli bir ihtiyaç olduğunu vurgulamak istedim. Farklı kültürden insanların bizden farklı görüşlere sahip olduğunu kabul edip olaya hoşgörü ile bakmamız gerekmektedir ki, biz de düşüncelerimize, kültür ve değer yargılarımıza saygı duyulmasını onlardan bekleyebilelim.
Anne- baba ve öğretmenlere düşen görev
Daha önceki yazılarımda eğitimin ailede başladığını birçok kez vurgulamıştım. Dolayısıyla anne ve baba bu konuda çocuklarına pozitif ve hoşgörülü ortamlar sunarak, çocuklarını kalıplaşmış önyargılardan uzak tutabilirler.
Anne-babalar çocuklarıyla beraber okulda ve oturdukları bölgede çeşitli spor kulüplerine, müzik, sanat ve kültürel etkinlikleri gibi ortak buluşma alanlarında yer alabilirler. Karşılıklı iletişimle, insanlar birbirlerini daha yakından tanıyabilir, önyargısız bir birlikte yaşama zemin hazırlayabilirler.
Şüphesiz, bu konuda çok önemli görevler düşüyor. Öğretmenlerin, kültürel farklılıkları bilmeleri ve sebeplerini anlamaları, farklı toplumlarla iletişimde önemli katkılar sağlayacaktır. Okul-Aile-Çocuk iletişimini temel alarak, çocuklarımıza yönelik olarak her zaman rehber olma yolunda gayret ve çaba göstermemiz gerekmektedir.
Kültürlerarası iletişimde söylemeden geçemeyeceğimiz diğer bir etken ise medya araçlarıdır.
50 yıldır hala göçmenler ve entegrasyon konusunda araştırmalara ihtiyaç duyuluyorsa, göçmen toplulukları kendi farkındalıklarını yükseltebilmek için daha bilinçli olmalıdırlar.
Çocuklarımızın okul başarılarının önemini, kendi kültürünün değer yargılarını benimsemiş, içinde yaşadığı topluma daha çok katılımcı ve kendini iyi ifade edebilen bireyler olarak yetişmesi gerçeğini, bu son araştırmam ile bir kez daha görmekteyiz.
