Büyüme yavaşlayacak
Enerji piyasasındaki gergin durum ve artan fiyatlar, 2023 için ekonomik tahminler üzerinde baskı oluşturuyor. Federal Ekonomi Sekreteryası (SECO), 2022’deki %2,1’e kıyasla gelecek yıl için %0,7’lik bir büyüme bekliyor. SECO’ya göre durgunluk riski düşük olmaya devam edecek. Ekonomik yavaşlama, işsizlikte hafif bir artışa neden olabilir. Bununla birlikte, sağlık, bilişim ve mühendislik gibi alanlarda işgücü ihtiyacı artacak.
Enflasyon
Merkez Bankası (SNB), 2022’deki %2,9’a kıyasla, 2023 için %2,4’lük bir enflasyon oranı bekliyor. Economiesuisse, enflasyonun gelecek yıl %2,9 seviyesinde kalacağını varsayıyor. Daha iyimser olan Credit Suisse ise bu oranın %1,5 olacağını tahmin ediyor.
Finans sektörü baskı altında
Ekonomik ve jeopolitik ortam göz önüne alındığında, finans sektörü için 2023 zorlu geçebilir. 2021’deki borsa patlaması, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle sona erdi.
İsviçre bankalarının yönettiği varlıklar 2021’in sonunda 8,8 trilyon frank zirvesinde iken, bu varlık oranı 2022’nin ilk yarısında %4,4 küçüldü.
2022’de çalkantı yaşayan Crédit Suisse’in hedefi biraz olsun istikrar kazanmak.
9 bin kişiyi işten çıkaracak ve yatırım bankacılığı işinin çoğunu kesecek olan Crédit Suisse, 2023’te hisse fiyatlarındaki düşüşü sona erdirmek istiyor. Ancak yeniden yasal sorunların ortaya çıkması durumunda, hedefler ciddi şekilde tehlikeye girebilir.
İsviçre’nin lider bir rol oynamak istediği kripto para birimleri için alternatif finansal sistem olan kripto borsası FTX ve ilgili yatırım aracı Alameda’nın çöküşünün ardından krizde. Kripto yöneticileri, gelecekte digital finansmanının gelişimini hızlandırmak için daha istikrarlı ve daha iyi düzenlenmiş bir ortam yaratacaklarına inanıyorlar.
Saat sektöründe büyüme
Enflasyona, jeopolitik belirsizliklere ve yüksek enerji maliyetlerine rağmen saat endüstrisinde olumlu gelişmeler oldu.
Pandemi sonrası toparlanma, İsviçre endüstrisinin amiral gemisi olan bu alanda rekorlara neden oldu. 2021’de 22,3 milyar franka ulaşan saat ihracatının, 2022’de 24 milyarı aşması bekleniyor.
Lüks saatler tüm dünyada gıpta ile bakılan yatırım alanı haline geldi.
En prestijli markaların bazı modelleri, ikincil piyasada fahiş fiyatlarla satılmaya bile başlandı.
Dünyada 10 milyondan fazla milyoner varken, “İsviçre yapımı” lüks saatlerin satışının devam edeceği var sayılıyor.
Son 20 yıldaki istikrarlı düşüşün ardından, tanesi 500 frankın altında olan saat satışlarında yeniden artışlar görüldü. Bu artış büyük ölçüde, Swatch’ın bu baharda piyasaya sürdüğü Omega Speedmaster Moonswatch’ın uygun fiyatlı (yaklaşık 250 frank) bir versiyonu olan “Moonswatch” sayesinde oldu.
Uzmanlar, Swatch’ın gelecek yıl bir milyondan fazla model satmasını bekliyorlar.
Turizm sektörü için normale dönüş yok
Pandemi, turizm sektörünü son üç yıldır ciddi bir şekilde etkiliyor. İsviçreli turizimcilerin beklentileri,2023 yılında otel gecelemelerinin 2019 seviyesine ulaşması yönünde.
Turizmcilerin umudu İsviçreli misafirlerin rezervasyonları. Ancak iç turizmdeki artış, yurt dışından gelen misafir eksikliğini tam olarak telafi edemeyecek.
Turistlerin eskisi gibi aynı sayılarla İsviçre’ye akın etmesi biraz zaman alacak. Genel olarak, 2026’dan önce turizmde tam bir iyileşme beklenmiyor.
İsviçre turizmi için bir başka temel sorun ise “yüksek fiyatlar“ .
İlaç sektörü ve AB ile ilişkiler
İsviçre ilaç sektörü, dünyanın en yenilikçi sektörlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak sektör giderek artan bir şekilde, fiyatlandırma sorunlarıyla karşı karşıya. Özellikle yeni kanser tedavileri oldukça pahalı.
Sağlık sistemleri pandemi nedeniyle hırpalanmış durumda. İsviçre ihracat endüstrisinin ana itici gücü olan ilaç ve biyoteknoloji endüstrisi 2023’te, İsviçre ve Avrupa Birliği ilişkilerinde uyumlu başlangıçlar umuyor.
Federal Hükümet’in AB ile kimi müzakerelerini kesmesinin ardından, AB İsviçre’yi üçüncü bir ülke konumuna düşürürüken, tıbbi teknoloji endüstrisi baskı altına girdi. Çözülmesi gereken kilit konular arasında; insanların serbest dolaşımı ile Horizon Europe araştırma programı yer alıyor. Her iki konu da İsviçre için hayati öneme sahip.
Endüstrisi sektörünü zor günler bekilyor
İsviçre’de yaklaşık 320 bin kişiye istihdam sağlayan makine, teçhizat ve metal endüstrisi (MEM) için ufukta kara bulutlar görünüyor.
2022’nin ilk altı ayında ihracat %9 arttı. Sektör ihracatının neredeyse dörtte biri Almanya’ya oldu.
Çatı kuruluşu Swissmem tarafından yapılan bir ankete göre, önümüzdeki on iki ay içinde Almanya’dan gelecek olan siparişlerde düşüşler olacak.
Enflasyon, enerji tedarikindeki belirsizlikler ve güçlü İsviçre frangı, sektörün geleceği üzerinde baskı oluşturuyor.
Swissmem, Kasım ayı ortasında yayınlanan bir açıklamasında, “Zor bir döneme hazırlanmalıyız” vurgusuna yer vermişti.
Çok uluslu şirketler gözetim altında
Çevre koruma, insan hakları ve kurumsal sorumluluk giderek daha fazla kamu yararının merkezinde yer alıyor. Buna paralel olarak, İsviçre merkezli çok uluslu şirketler de baskı altına giriyor.
Yeni bir yasa nedeniyle büyük İsviçre şirketleri, 2023’te ilk kez sürdürülebilirlik raporları yayınlayacaklar. Birçok gözlemciye göre bu raporlamalar, insan hakları ihlalleriyle ve çevreye zararlı davranışlarla mücadelede pek de etkili olmayacak.
Ukrayna’ya yapılan saldırının ardından birçok İsviçre şirketi Rusya’dan çekilirken, özellikle de petrol, doğalgaz ve tarım ürünleri gibi sektörlerde faaliyet yürüten kimi firmalar Rusya ile bağlarını koparmakta zorlanıyor.
