Birçok kantonda icra sayıları rekor seviyelerde bulunuyor. Mario Roncoroni “Borçlu olan bir çok insanın kazancı çok az. Ev kiraları ve Sağlık sigortası primleri sürekli yükseldiğinden dolayı insanların harcayacak bütçeleri azalıyor“ diyor.
Birçok insan kötü ve güvenilmez koşullarda, ihtiyaca göre saat ücretli restorant ya da temizlik sektörlerinde çalışıyor. Gelirde süreklilik olmadığı için de borçlanmalar olduğu gibi kalıyor.
Borçlanma ile ilgili detayları Mario Roncoroni`ye sorduk.
Borçlu olan bir çok insanın gereksiz yere ve kendine lazım olmayan eşya ve hizmetler aldığı söylenebilir mi? Örneğin 20 yaşında bir bireyin pahalı bir arabaya binmesi şart mı?
Böyle durumlar da var tabi ki. Bunu inkar etmek istemiyorum ancak insanların çok tükettiğine dair şikayet etmemek lazım. İnsanların cep telefonlarını veya kredi kartlarını mali sonuçlarını düşünmeden kullandıklarını söylemek çok kolaydır. Bütün bunları insanların gerçek alım gücüne bağlandırmalı. Düşük gelirli bir birey harcamalarında yanlış öncelikleri ön planda tutuyorsa mali sorunlar yaşayacaktır.
Birçok genç parayı nasıl harcayacaklarını öğrenemiyor. Bu anlamda okullarda borçlanmaya dair ne tür önlemler alınabilir?
Zorunlu eğitim sırasında harcamaların önemi öğretilmelidir. Bütçe nedir? Bütçe neye yarar? gibi konular islenmelidir. Yurtdaşlık bilgisi dersi günlük pratik sorunlar ve sorulara yanıt vermelidir. Orta okulun sonunda ise öğrenciler vergi beyannamesini nasıl doldurur, bilmek zorunda kalacaklar. Veya sağlık sigortaların nasıl işlediğini bilecekler. Şans oyunlarının borç nedeni olabileceği matematik dersinde ele alınabilinir. Örneğin olasılık hesapları ile rulet oyununda ki kazanma olasılığının ne kadar küçük olduğunu öğrenebilirler.
Bu mali bilgilendirmeler kaçıncı sınıftan itibaren başlamalı?
Çok erken yaştan itibaren başlanabilir ama bu yaşa uygun yapılmalı. Üçüncü sınıf öğrencileri bütçenin ne olduğunu henüz fark edemezler. Ama basit okul festivalleri organize edilebilir ve o sırada gelir ve gideler hakkında düşünmeleri sağlanabilir. Böylelikle paranın nasıl kullanıldığını öğrenirler.
İsviçre`de tüketici kredileri çok kolay mı veriliyor?
Evet öyle. Bazı bankalar çok agresif bir şekilde 10 bin franklık krediler için reklam veriyorlar. Temel olarak aşırı borçlanmaya karşı bu gibi krediler verilmemelidir. Kredi veren kurumlar tüketicinin mali durumunu ciddi olarak kontrol etseler, bir çok aşırı borçlanma önlenmiş olurdu. Kredi veren bir çok kurum bunu düşünmemekle birlikte, aşırı yüksek faiz oranı da talep ediyor.
Gelecek için sizi en çok ne endişelendiriyor?
Müşteri kartları ile borçlanmalar artacak. Kredi kartları dışında bir çok insan, posta yolu ile yollanan eşyalar veye elektronik eşya satan mağazalar için müşteri kartları alıyorlar. Bu tarz borçlanmaları mağdurlar çok geç fark ediyorlar. Biz danışmanlık sırasında müşteri kartlarınızı kullanmayın demiyoruz ama bu kartların makul ve dozajında kullanmaları taraftarıyız. Borçlanma kötü birşey değil, ancak her durumda insanlar gelir gider hesaplarını iyi yapmalılar.
