İsviçre’de kene tehlikesi…Nelere dikkat etmeli?

Bahar Yıldırım

Sağlık Uzmanı

İsviçre’de özellikle yaz aylarında görülen keneler birçok kişiyi tedirgin ediyor. İsviçre gibi doğal bitki örtüsü yaygın olan ülkelerde sıklıkla görülen kene, genellikle ilkbahar ile sonbahar ayları arasındaki zaman diliminde ortaya çıkıyor.

Hastalık yaydığını bildiğimiz kene, örümcek ailesinden gelen, uçamayan, sıçramayan, yüzemeyen, kan emen bir parazittir. Boyları 1 mm ile 5 mm arasında değişen ve oval olan kenelerin, kahverengi, kırmızı ve siyah renkte olan türleri vardır.

Keneler genellikle yaprakların üzerinde bulunurlar ve kurbanları (insan ya da hayvan) yanlarından geçtiği zaman hemen ona tutunup vücudun sıcak bölgelerine doğru yürürler. Burada kafası ile bir çukur kazar, kanı emerek derine inmeye başlarlar. Vücudumuzdaki kanı emen keneler, kanımızı emdikçe daha da büyürler.

Kenenin bulunabileceği vücut bölgeleri genellikle ense, kulak arkaları, saç dipleri, karın,kasık bölgesi, apış arası ve eklem yerleridir.

Çoğunlukla nerede bulunurlar?

İsviçre’de kenelere 1500 metre yüksekliğe kadar rastlamak mümkündür. Birçok kişi kenelerin ağaçlarda yaşadığını zanneder ancak bu kanı tamamen yanlıştır. Keneler daha çok yerden 1,5 metre yükseklikte olan ağaç altı bitki örtülerinde, çalılıklarda, ormanlık alanlarda, çimenlik bölgelerde, dere kenarlarında ve odun kırıntıları arasında bulunular.

Vücudunuzda kene bulduğunuzda ne yapmalısınız?

Kene sokmalarında herhangi bir acı duyulmaz, bölgede genellikle kaşınma hissi oluşur. Bu nedenle de ilk etapta pek farkedilmez.

Keneyi özellikle sağlık uzmanlarının çıkarmasında fayda var. Eğer vücudumuza yapışan noktada yanlış bir manevra yapılırsa kene kusabilir, parçalanabilir, başı kopabilir ve kenenin kirli kanı, cildimizden vücudumuza geçebilir. Bu da hastalık oluşmasına yol açar.

Keneyi yanlış çıkardığınızda, stres ve baskı halinde virüs ve bakterilerini hızla vücuduza hızla bırakır.

Acil durumlarda…

Acil durumlarda keneyi özel bir cımbızla ya da kene çıkarma kartı ile kendiniz de uzaklaştırabilirsiniz. Burada önemli bir nokta; keneyi tutar tutmaz hemen çekmeyin. Tutma durumu keneyi uyarır ve cilt içerisindeki vantuzlarını serbest bırakır. Önce keneyi tutun ve sağa sola manevralar yaparak dik bir şekilde yukarıya doğru çekin.

Eğer kendinizden emin değilseniz ve yanlış çıkarmaktan korkuyorsanız doktorunuzu aramanızda fayda var. Keneyi çıkardığınız yeri alkol ile dezenfekte edin ve o bölgeyi bir süre gözlemleyin.

Keneyi vücudunuzdan çıkardıktan sonra bir plastik kutuya koyun. Böylelikle kafasının kopuk olup olmadığını görme şansınız olur. Keneyi doktorunuza götürmeniz iyi olur çünkü doktor keneyi laboratuvar testleriyle inceler ve herhangi bir hastalık taşıyıp taşımadığını tespit eder.

Nelere dikkat etmeli?

• Kenenin üzerine alkol, yağ gibi maddeler sürmemeye özen gösterilmelidir. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına ya da parçalanmasına sebep olurken, hastalık bulaşmasına zemin hazırlar.
• Vücudunuzdaki keneyi ezmeyin.
• Keneyi çevirmeden, düz bir hamle ile çekip çıkarın. Döndererek çıkardığınız kenenin kafası ya da dişleri vücudunuzda kalabilir. Bu da enfeksiyon kapma riskini arttırır.
• Isırılan yeri gözlemlemek çok önemlidir. Ateş çıkması, baş dönmesi, ısırık yerinde kırmızı halka oluşması gibi durumlarda mutlaka doktorunuza görünün.

Koruyucu önlemler

• Ormanlık gibi doğal alanlara çıktığınızda, pantolon ve uzun kollu gömlek türü kapalı, beyaz giysiler giyin. Beyaz giysiler ile kene daha iyi farkedilebilir.
• Yanınızda mutlaka kene ve böcek spreyi bulundurun.
• Çalılıklardan, yüksek otlardan ve ağaç altı sık bitki örtüsünden uzak durun.
• Sık dalların bulunduğu ağaç altlarında gezdikten sonra vücudunuzu kenelere karşı özenle gözden geçirin.
• Çocuklarınızı kafa derilerinden başlayarak, kulak arkası, bacak arası, göbek deliği gibi en kuytu yerlerine kadar inceleyin.
• Kene ısırmasını en geç 24 saat içerisinde doktorunuza bildirin.
• Aşılarınızı mutlaka yaptırın. Kenelere karşı korunmak için üç aşılama gereklidir. Etkili bir korunma aşısının etkisi ikinci aşıdan sonra, en erken 4-6 hafta sonunda başlar. Bu nedenle ilk aşıya mümkünse kene mevsiminden önce başlanmalıdır.

Sebep oldukları hastalıklar

Keneler, nadiren de olsa şu hastalık türlerine sebep olurlar;

Lyme-Borreliose

Lyme- Borreliose, hastalık taşıyan keneler tarafından ısırılan her 10 kişiden birinde ortaya çıkıyor. Birkaç gün sonra ortaya çıkan yüksek ateş ve grip bu hastalığın belli başlı belirtisidir. Kenenin ısırdığı yerde halka biçiminde kızarıklık görülür. Bu durumda doktorunuza görünmekte fayda var. Bu hastalık, zamanında yapılan müdahale ile antibiyotikle tedavi edilebilir.

Kene Ansefaliti

Ansefalitis (Beyin Enfeksiyonu) FSME olarak da adlandırılır. İsviçre’nin belirli bölgelerinde Ansefalitis virüsünü taşıyan keneler bulunuyor. Zürich Kantonu’nun hemen hemen her yerinde bu kene türünü görmek mümkün. Ancak bu bölgede görülen yaklaşık bin ile dört bin arasındaki kene sokmasından sadece biri korkulan Ansefalitis’e neden olur. Baş ağrısı, yüksek ateş, kırgınlık ve bitkinlik gibi durumlarda mutlaka doktorunuza görünün.

İsviçre’de son yıllarda kene Ansefalitis hastalıkları ile birlikte Ansefalitis aşısında da artışlar görülüyor. FSME-kene bölgesinde yaşayan ya da orada bir süre kalan tüm yetişkinlerin ve 6 yaşından büyük çocuklarin FSME’ye karşı aşı yaptırmalarını tavsiye ederim. Altı yaşından küçük çocuklar için genel olarak aşı gerekmiyor.

İsviçre’deki kene aşısı ile ilgili gerekli bilgileri doktorunuzdan ya da www.zecke.ch ve www.zecken.ch adreslerinden de edinebilirsiniz.

İsviçre’de kenelerin en sık görüldüğü bölgeler

İsviçre’de kenelerin en sık görüldüğü yerler; Shaffhausen, Frauenfeld, St.Gallen, Winterthur, Zürich, Zug, Thurgau, Luzern, Bern ve Basel bölgeleridir.

Kenelerin yoğun olduğu bu bölgelerde oturuyorsanız eğer, erken önlem alınması için kendinizin ve çocuklarınızın vücutlarını sık sık kontrol etmenizi öneririm.