Federal Meclis İsviçre’nin BM Güvenlik Konseyi’ne adaylığını onayladı

İsviçre daha sonraki aşamada BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olabilecek. Güvenlik Konseyi üyeliği seçimleri 9 Haziran’da New York’taki BM Genel Kurulu’nda yapılacak. Başka bir ülke aday olmadığı için İsviçre’nin seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor.

BM Güvenlik Konseyi’ne üyelik iki yıllı kapsıyor. 1 Ocak 2023’te başlayacak olan bu görev süresi 2024’ün sonunda bitecek.

Nasıl gündeme geldi?

BM Güvenlik Konseyi’ne adaylık fikri, 15 yıl önce, dönemin Dışişleri Bakanı Micheline Calmy-Rey (SP) tarafından gündeme getirilmişti.

Federal Hükümet 2011 yılının Ocak ayında aldığı bir kararla, İsviçre’nin Güvenlik Konseyi’ne adaylığını resmen onayladı. Benzer yönlü onay, Ulusal Meclis ile Kantonlar Meclisi’nin dış politika komisyonlarından da gelmişti.

Güvenlik Konseyi’ne katılım kararı, İsviçre‘nin BM’ye katılmasından yirmi yıl sonra gündeme geldi. Halk, 3 Mart 2002’de yapılan bir oylama ile, İsviçre‘nin BM’ye katılmasına %54,6 oranında evet demişti.

Güncel olarak, İsviçre’yi Güvenlik Konseyi’nde Pascale Baeriswyl temsil ediyor. 53 yaşındaki Basel kökenli diplomat, 2020’den bu yana İsviçre’nin New York’taki BM büyükelçisi olarak görev yürütüyor.

Güvenlik Konseyi nedir?

Güvenlik Konseyi, dünya diplomasisinin en güçlü organı olarak biliniyor. Konsey, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında birincil sorumluluğa sahipken, üye ülkeler için bağlayıcı kararlar alabilen tek BM organı olma özelliğini taşıyor.

Tüm dünya devletlerine bağlayıcı ekonomik yaptırımlar ve ambargolar uygulayabilen Güvenlik Konseyi, zorunlu askeri tedbirler kapsamında çoğunlukla barışı koruma misyonları üzerinde çalışıyor. Bu tür koruma misyonları şu anda Kongo, Güney Sudan ve Lübnan’da devam ediyor. İsviçre güncel olarak, Swisscoy adlı bir birlikle Kosova’da yer alıyor.

BM Güvenlik Konseyi’nin, 5‘i daimi üye olmak üzere toplamda 15 üyesi bulunuyor. ABD, Çin, Rusya, Fransa ve İngiltere daimi ülkelerden. Daimi olmayan diğer 10 üye ülkenin her biri iki yıl için seçiliyor.

Geçerli bir kararın alınabilmesi için bu 15 üyeden 9’unun önergeyi kabul etmesi gerekiyor. Ancak 5 daimi üyenin bu alınan kararı veto etme hakkı bulunuyor. Son olarak Rusya, bu veto hakkını BM’nin Ukrayna savaşıyla ilgili kararlarını engellemek için kullanmıştı.

Bu veto hakkı sıklıkla eleştirilirken Güvenlik Konseyi, Ruanda veya Suriye gibi çatışmaların olduğu bölgelere müdahalelerde daimi üyelerin vetolarıyla defalarca engellendi.

İsviçre neden Güvenlik Konseyi’ne katılmak istiyor?

Güvenlik Konseyi’ne katılım ile uluslararası diplomasisini daha da güçlendirmeyi hedefleyen İsviçre, bu adaylığını dünya barışına daha fazla katkı sunmak şeklinde açıklıyor. Buna ek olarak, İsviçre’nin geleneksel tarafsız ve köprü kurucu rolünün Güvenlik Konseyi’nin çalışmalarını güçlendireceği de savunuluyor.

Tarafsızlık tartışmaları

Federal Meclis’teki sağ partiler Güvenlik Konseyi’ne katılım ile İsviçre’nin tarafsızlığını kaybedeceğini savunuyorlar.

Federal Hükümet ise, Avusturya ve İsveç gibi tarafsız olan devletlerin birçok kez Güvenlik Konseyi’nde sorunsuz bir şekilde yer edindiklerini vurguluyor ve “Güvenlik Konseyi’nin kararlarına zaten bağlı olan İsviçre için yeni olacak olan tek şeyin, bu kararlara kendisinin de dahil olacağı.“ açıklamasında bulunuyor.

SVP, 2011 yılından bu yana bu katılımı engellemek için en az dört denemede bulundu. Ancak, tüm bu çabalarına rağmen başarılı olamadı. SVP’nin engelleme girişimini sadece birkaç FDP’li ve Merkez Partisi üyesi destekledi.