54 ülkeden CIA’ye yasadışı yardım
Amerika Birleşik Devletleri'nin terör zanlılarını işkence ile sorgu projesi çerçevesinde, yasa dışı olarak ülkeden ülkeye nakletmesine 54 ülkenin yardımcı olduğu bildirildi.
Merkezi New York’ta bulunan Open Society Justice Initiative, (Açık Toplum Adalet Girişimi) kısa adıyla OSJI adlı sivil toplum kuruluşunun raporunda, Türkiye dahil olmak üzere, toplam 25 Avrupa ülkesinin adı geçiyor.
Guardian gazetesinin konuyla ilgili bir haberinde, bu ülkeler aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde dava açılabileceğini vurgulanıyor.Bununla ilgili olarak, daha önce Makedonya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından, bir Alman vatandaşının yasadışı olarak alikonması ve işkenceye tabi tutulması konusunda suçlu bulunmuştu.Topraklarında CIA ‘nin gizli sorgu merkezleri bulundurmasına izin verdikleri gerekçesiyle dava edilen Polonya, Litvanya ve Romanya hakkında açılan davalar ise devam ediyor.
Müslüman bir din adamının Milano’da kaçırılarak, işkenceyle sorgulanmak üzere, Mısır’a nakledilişi konusunda İtalya aleyhine de dava açılması söz konusu. İtalya’da bu konudaki yargı süreci yeni tamamlandı.
Raporun yazarı Amrit Singh, bütün ayrıntılarıyla belgelenen uluslararası işbirliği olmasaydı, ABD’nin bu faaliyetlerini yürütemeyeceğini söylüyor ve bazı Avrupa ülkelerinin de kendilerini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde bulabileceğini vurguluyor.
Şu ana kadar yasa dışı nakil mağdurlarına tazminat vermeyi kabul eden ülkeler Kanada, İsveç, Avustralya ve İngiltere.
Rapora göre, 54 ülkenin ABD ile işbirliği çok çeşitli biçimler alabiliyor. Bunlar arasında, zanlıların kaçırılması ve nakline yardım, topraklarında gizli CIA sorgu merkezleri bulunmasına izin verme, gözaltında tutma, sorgulama, işkence, kötü muamele, hava sahasının ve havaalanlarının yasadışı nakil için kullanılmasına izin verme ve yasa dışı nakle konu zanlılar hakkında istihbarat sağlama sayılıyor.
ABD’nin yasadışı nakil ve işkence ile sorgu projesine katkıda bulunduğu söylenen ülkelerden 25’i Avrupa, 14’ü Asya ve 13’ü Afrika’dan. Ortadoğu’da Türkiye’nin komşularından Irak Kürdistan Özerk Yönetimi ile Suriye, hatta İran bile işbirlikçiler arasında sayılıyor, ancak İsrail’in adı geçmiyor.
Avrupa’da da İsveç ve Finlandiya suçlanırken, Norveç hakkında kanıt yok. İngiltere, Almanya, İspanya, Portekiz ve Avusturya listede yer alırken Fransa Hollanda ve Macaristan sayılmıyor.
OSJI’nin 213 sayfalık ayrıntılı raporu ABD Başkanı Obama’nın CIA başkanlığı için aday gösterdiği John Brennan için Kongre’de yapılacak oylamanın öncesine rastladı.Brennan’ın Bush yönetimi döneminde gerçekleştirilen bu yasa dışı nakil olayları hakkında sorulara muhatap olması bekleniyor.Brennan 2005 yılında bazı nakil olaylarını yakından bildiğini söylemiş ve bu projeyi “terörle mücadelenin hayati bir aracı” diye tanımlamıştı.
Raporda Türkiye’nin CIA’nin gizli gözaltı programı dahilinde en az bir zanlının yakalanmasında rol oynadığı ve havaalanları ile hava sahasının yasa dışı nakillerde kullanılmasına izin verdiği kaydedilirken, Türkiye ile ilgili olarak şu ana kadar yasa dışı nakillerdeki rolüyle ilgili olarak açılmış bir soruşturma ya da dava bulunmadığı da kaydediliyor.
Kaynak: BBC
