HaberPodium olarak Döner sektörüne dair klasik tartışmaların dışında, işin başka bir boyutunu ele alıyoruz. Döner sektörü nasıl gelişti? Döner sektörünün İsviçre ekonomisine katkısı ne? Bu sektörde kaç kişi istihdam ediliyor? Sorunlar ne?
Bu soruları İsviçre döner sektörünün önde gelen üretici firmalarının yetkililerine sorduk ve bu bilgileri sizin için derledik.
80’ li yıllarda yoğun bir şekilde İsviçre’ ye gelmeye başlayan Anadolu insanı, zamanla döner ve restorant işlerine yönelir. Hızla yükselişe geçen restorant sektörü, yerini bir süre sonra döner üretimine bırakır. 90’ lardan sonra artık küçük çaplı kasaplar ve döner imalat firmaları ortaya çıkar ve kendiliğinden gelişmeye başlar. 2000’ lerden sonra imbis ve döner sektöründe hızlı bir yükseliş başlıyor. Sektör bu yıllardan sonra, İsviçre ekonomisine katkı sunan ciddi bir sanayi ürününe dönüşüyor.
Daha önce dönercilik konusunda bilgi sahibi olmayan üreticiler, döner sektörünün bir sanayi ürünü olmaya başlaması ile birlikte, bu işi daha iyi öğrenmeye ve yapmaya başlıyorlar.
Rakamlarla döner sektörünün gücü
- Tüm İsviçre’de döner satışı yapılan sabit noktalar: 2600
- İmbislerde çalışanların sayısı: 7200
- Döner imalatında çalışanların sayısı: 520
- Sektörde tüketilen et oranı: Yıllık 6400 ton
- Üretim kapasitesi değeri: Yıllık yaklaşık 500 Milyon Frank
Bu sektörün yan kolları da mevcut. Fırın, içecek, imbis malzemeleri gibi yan alanlar da hesaba katıldığında, işin ekonomik ve istihdam boyutu daha da artıyor.
Olaya İsviçre’ de ki işlenmiş et üretimi yönüyle bakıldığında, etin önemli bir kesiminin Döner sektöründe kullanıldığı söylenebilir. Et tüketiminde İsviçre ekonomisinin can damarı dönerdir dersek, hiç de abartmış olmayız.
HCCP Standardı
İsviçre’ de farklı ölçülerde üretim yapan 27 döner imalat firması mevcut. Ancak HCCP standartlarına sahip ölçülerde olan üreticilerin sayısı sadece 7.
HCCP, Avrupa Birliği standartları ölçüsünde, Federal Sağlık Bakanlığı tarafından üreticilere verilen genel bir yeterlilik belgesi. Bu belge, 2009 yılından bu yana aylık olarak 150 tonun üzerinde et üretimi yapan firmalara zorunlu kılınmış.
Bunun özelliği, gelen etlerin geçtiği süreçle, işlendikten sonra satış noktalarına giden etlerin içeriğinin biliniyor olması. Bu şeklide herhangi bir etin hangi firmadan geldiğinden tutun da etlerin menşeine kadar her türlü bilgi kolayca elde ediliyor. Herhangi bir sorunda, kısa bir zamanda geri dönüp etle ilgili sorunlar tespit edilebiliyor. Bununla birlikte etlerin nereden girip nereden işlenerek çıkacağı, hangi derecelerde nerede şoklanacağı da ayrı ayrı kurallara bağlanıyor.
Et kontrolü
Günlük ya da haftalık ölçülerde yapılan et kontrolleri görüştüğümüz her firma tarafından yerine getiriliyor.
Bu kapsamda firmalar her hafta üretimden bir kaç et parçasını bakteri kontrolü için labaratuvarlara gönderiyor ve etin genetik yapısını inceletiyorlar. Bu şeklide o ürünün ne tür bir et olduğu kontrol edilmiş oluyor.
Kurumsallaşma
Sektörün bir çatı altına gelmemesinden kaynaklı sorunlar da var. Mc Donalds ve Burger King gibi fast food satan firmalar tek elden yönetiliyor. Bundan dolayı da potansiyelleri ve çalışmaları da çok güçlü.
Devasa bir ekonomik güce sahip olan döner sektörü ise örgütsüz olduğu için bir takım sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor. Örneğin kimi zaman çıkan söylenti ve suçlamalara tek bir ağızdan cevap olamıyor.
Kısa bir zaman öncesine kadar döner imalatçıları ile döner satıcileri ayrı ayrı iki dernek kurmuşlar. Ancak bir süre sonra bu kurumlaşma girişimi ne yazık ki işlevsiz kalmış.
Kısacası sektörün şu anda ki temel sorunu, kurumlaşıp bir araya gelememek. İlginç olan ise, görüştüğümüz tüm firma sahiplerinin böylesi bir girişime acilen ihtiyaç olduğunu belirtiyor olmaları. Girişimin nasıl olacağı ve kimin öncülüğünde olacağı ise merak konusu.
Cok guzel hikaye anlatmis sin