AB ile uzun süredir ertelenen bir işbirliği anlaşmasını sonuca bağlamak için yapılan görüşmeleri iptal ederek, Brüksel’in vatandaş hakları ve ücretler gibi konulardaki taleplerini kabul edemeyeceğini söyleyen Federal Konsey Başkanı Guy Parmelin, “Yerel istişareleri dikkate alarak ve son aylarda yapılan müzakerelerin sonuçlarına dayanarak müzakereleri sonlandırmaya karar verdik” dedi.
Avrupa Komisyonu da İsviçre’nin masadan kalkmasıyla ilgili, “Anlaşmayı gerçeğe dönüştürmek için son yıllarda kaydedilen ilerleme göz önüne alındığında bu karardan dolayı üzgünüz” ifadelerini kullandı.
İsviçre ve Avrupa Birliği taraflarının yaklaşık yedi yıldır müzakerelerini sürdürdüğü ve İsviçre’nin AB pazarına erişiminin adil ve eşit olmasını sağlamak için tasarlanmış bir metin olan AB-İsviçre Kurumsal Çerçeve Anlaşması’nın taslağı üzerine görüşmelerini sürdürüyordu.
2014 yılında başlayan müzakereler sonrasında Kasım 2018’de taslak bir metne dönüşen görüşmeler sonrasında, Bern ve Brüksel heyetleri sık sık görüşmeler gerçekleştirdi.
Yaklaşık iki yıldır taslak metinde herhangi bir ilerlemenin görülmediğini bildiren Federal Hükümeti, “İsviçre ile AB arasında anlaşmanın temel yönleri konusunda önemli farklılıklar” olduğunu ve “bu nedenle imzalama için şartların karşılanmadığı” sonucuna vardı.
Federal Konsey Başkanı Guy Parmelin Bern’de gazetecilere verdiği demeçte, “Yerel istişareleri dikkate alarak ve son aylarda yapılan müzakerelerin sonuçlarına dayanarak, Federal Hükümet, AB ile yapılan görüşmelerin gerekli çözümlere yol açmadığını belirledi. Federal Hükümet bu nedenle, taslak anlaşma üzerindeki müzakereleri sonlandırmaya karar verdi” ifadelerini kullandı.
AB Komi̇syonu: Karardan dolayı üzgünüz
Görüşmeler sonrası İsviçre’nin aldığı karar sonrası ilerleyen dönemde gergin bir İsviçre-AB ilişkisinin ufukta olabileceğine işaret ederken Komisyon yaptığı açıklamada, İsviçre’nin aldığı karardan duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Komisyon, “Kurumsal Çerçeve Anlaşması’nı gerçeğe dönüştürmek için son yıllarda kaydedilen ilerleme göz önüne alındığında bu karardan dolayı üzgünüz” ifadelerini kullandı.
Üç önemli̇ anlaşmazlık var
AB ve İsviçre tarafları arasında yürütülen müzakerelerin sona ermesinin en önemli nedenleri, seyahat ve vize durumu, devlet yardımı kuralları ve ticaret kuralları.
2014 – 2018 yılları arasında tartışılan taslak metnindeki önemli konular ise AB-İsviçre arasında vizesiz seyahat, endüstriyel standartların karşılıklı tanınması, tarım ürünleri, devlet yardımı, tıbbi cihazlar, sivil havacılık ve kara taşımacılığı.
Serbest dolaşım ve i̇kamet hakkı konusu
Federal Hükümet, Avrupa Ekonomik Alanı (27 AB ülkesini, İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn’ı içeren bir alan) vatandaşlarına serbest dolaşım ve ikamet hakkı veren Vatandaş Hakları Direktifi (CRD) adlı 2004 AB yasasının dahil edilmesini savunuyor.
İsviçre bununla birlikte, AB vatandaşları için daimi ikamet, iş arayanlar ve öğrenciler gibi istihdam edilmeyen kişiler için sosyal güvenliğe erişimi anlaşmaya dahil etmek istemiyor.
Ticaret kuralları
Avrupa Komisyonu tarafı ticaret konusunda ise, AB hukukunu içeren herhangi bir yeni mevzuatın, tek pazar içinde eşit koşulları sürdürmek için İsviçre tarafından da kabul edilmesini istiyor.
Ortaklık geçmişi
Avrupa Komisyonu tarafından bildirilen rakamlara göre İsviçre, Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’tan sonra AB’nin dördüncü en büyük ticaret ortağı konumunda bulunuyor. AB ise İsviçre’nin en fazla ticaret yaptığı ülke.
Avrupa Birliği ve İsviçre yakın siyasi ve ekonomik ortaklıklarına devam ederken halihazırda İsviçre’de 1,4 milyondan fazla AB vatandaşı, AB Bloğunda da yaklaşık 400 bin İsviçre vatandaşı yaşıyor. Buna ek olarak, AB’den yaklaşık 340 bin kişi İsviçre’deki sınır ötesi işlerde çalışıyor.
Müzakerelerin İsviçre tarafından tek taraflı olarak sona ermesiyle, Avrupa Komisyonu’nun müzakere yetkisinin de sona erdiği konuşuluyor. Sonraki aşamada İsviçre‘nin Komisyon ile tekrar görüşmek istemesi durumunda, öncelikle 27 AB üye ülkesinden yeni yetkiler alması gerekiyor. Bu yetkilerin alınması ise yılları alabilir.
Anlaşmaya dair görüşmelerin kesilmesi orta vadede sınır bölgeleri için ciddi sonuçlar doğurabilir. Sınır bölglerinden İsviçre’ye çalışmaya gelen birçok kişi bulunuyor. Buna ek olarak, AB ile İsviçre arasında var olan ithalat ve ihracat giderek daha zor hale gelebilir.
Geri dönüş umudu
AB’li politikacılar İsviçre’nin yakın zamanda, dostane bir geri dönüş yolu bulmasını umuyorlar. Avrupa Parlamentosu’ndaki İsviçre ile İlişkiler Delegasyonu Başkan Yardımcısı Claudia Gamon konu ile ilgili olarak: “AB ve İsviçre onlarca yıldır yakın ortaklar. İsviçre’nin şu anda bu iyi ilişkiyi tehlikeye attığı gerçeği bizim için endişe verici.” diyor.
Federal Hükümet ise daha fazla işbirliği için AB ile siyasi bir diyalog başlatmak istediğini ifade ediyor. Bu vesile ile, ulusal hukukta olası, özerk düzenlemelerle ikili ilişkilerin nasıl istikrara kavuşturulabileceğini incelemek için Federal Adalet Bakanı Karin Keller-Sutter görevlendirildi.
SVP karardan memnun
Göçmenler karşıtı sağ popülist politikaları ile bilinen İsviçre Halk Partisi SVP Federal Hükümet’in aldığı bu kararı memnuniyetle karşıladı.
SVP daha önce AB ile ilişkileri sonlandırmak için, göçmen karşıtı birçok referandum gündeme getirmişti.
