Zengin İsviçre’nin fakirliği

Haşim Sancar

Yeşiller Partisi (Grünen) Bern Kanton Milletvekili

Büyük bankalardan Credit Suisse‘in Global Wealth Report (Küresel zenginlik raporu) geçen 22 Kasım’da kamuoyuna açıklandı. Rapora göre, İsviçre dünyanın en zengin ülkesi. İsviçreli ergin bir kişi ortalama 562 bin dolar servete sahip. Ancak bu tabi ki ortalama bir servet. Gerçek ise, servetin yüzde ellisinden fazlasını nüfusun yüzde ikisinin (dünyada yüzde bir) elinde olması.

Başka bir tespit ise, dünyadaki servetin artmasına karşın, gelir dağılımının senelerdir adaletsiz gelişiminin devam etmesi. En az zenginliğe sahip dünya halkının yüzde ellisi, zenginliğin ancak yüzde birine sahip. Çok çarpıcı ve sosyal politika açısından affedilmemesi gereken bir durum ile karşı karşıya bulunmaktayız. Buna karşın, sağ ve yeni liberal politika yürüten merkez partiler, bütçeler aracılığı ile yoksul ve orta kesimden alıp, zengin kesime aktarma politikalarına daha da kuvetli sarılıyorlar.

Bir örnekle Kanton Bern politikasına bakalım;

Kanton Bern’de 2014 yılında oldukça büyük bir kısıtlama paketi oluşturulmuştu. Kanton Parlamentosu’nda çoğunluğu oluşturan sağ ve merkez partiler, sosyal yardım, engelliler alanında kısıtlamalar vs. yanında bir de hastalık sigortası primlerine devletin yaptığı yardımları azaltmak yoluna gitmişti. Engelliler alanındaki bazı kısıtlamaların gerçekleşmesine engel olabilmiştik, ancak sosyal alandaki bazı konulara ne yazık ki engel olamadık.

2014 kısıtlama paketinin bir boyutu da, gelir seviyesi düşük kişi ve ailelere devletin yapmış olduğu hastalık sigorta primlerin için yapılan yardıma (Krankenkassenprämienverbilligung) dokunmuştu. Bunu engellemek için Yeşiller Partisi önderliğinde SP gibi diğer sol parti ve sendikalar ile birlikte, hem bir referandum, hem de bir inisiyatif için imza toplayıp, konuyu halkoylamasına götürmüştük. Bundan dolayı yapılan halk oylamasında, referendumu büyük bir çoğunlukla kazanmıştık. Kanton Hükümeti geri almak zorumda kaldı. Elde ettiğimiz başarıdan sonra inisiyatifi geri çektik, çünkü gerek kalmamıştı.

Kasım ayındaki Parlamento toplantılarında, Bern Kanton Parlamentosu’ndan sağ ve orta partilerin desteği ile geçen vergi stratejisi, ne yazık ki önümüzdeki yıllarda, yeniden 250-300 milyon franklık bir kısıtlama paketinin yapılması kararına bağlandı. Yapılan kısıtlamar, şirket vergilerinin düşürmesi şekinde şirketlere hediye edilecek ki Bern’e gelsinler! Oysa, vergi indiriminin, şirketlerin bir kantona gitmesinde rol oynamadığını, şimdiye kadarki veriler kanıtlamaktalar.

Bern Kantonu’nun 2012 yılındaki sosyal raporuna göre, Kanton Bern’de nüfusun yüzde 12’si fakirlik tehlikesi sınırında yaşamakta. Araştırmalara göre bu oran ülke geneli için de geçerli bir gerçeklik. Özellikle çok sayılı çocuklara sahip aileler ve çocuklarıyla yaşayan eşlerinden ayrılmış bayanlar, bu fakirlikten en çok nasibini almakta.

Çocukların, kuru bir ekmek için kavga ettiği zengin bir ülke, ancak dengesiz gelir dağılımı ile zengin olur elbette. Dünyanın en zengin ülkesindeki fakirliğin yüz kızartıcı bir durum olması gerekiyor.

Bern Kantonu’nda hangi alanlarda ne kadar kısıtlamalara gidileceğini önümüzdeki yıl göreceğiz. Sağ partilerin güçlü olduğu Kanton Bern’de, özellikle eğitim ve sosyal alanda yapılması beklenen bu kısıtlamalara karşı elbette yeşil ve sol partiler olarak direneceğiz. Bern Kanton seçimleri Mart 2018’de yapılacak. Anlaşılan seçimden bir yıl öncesinden itibaren politikada sıcak, ancak dargelirliler için soğuk bir yıl olacak.