“2040 itibariyle İsviçre’de 300 bin kişi demans hastalığı ile yaşayacak.“
İsviçre’de günümüzde, 2014 yılına kıyasla %20 daha fazla demans hastalığı görülüyor. İsviçre Alzheimer Derneği’nin tahminlerine göre, 2040 itibariyle İsviçre’de yaklaşık 300 bin kişi bu hastalıktan etkilenecek. Alzheimer Derneği direktörü Stephanie Becker: “Demans, toplumumuzu hiç bir hastalığın etkileyemeyeceği kadar etkileyecek. Bu insanların hepsini bir yere kapatıp uyuşturamayız. Demans ile yaşayan insanların toplumun bir parçası olarak kalmalarını sağlayacak yollar bulmalıyız. Yalnız baş edilecek bir hastalık değil bu”. diyor.
Utanç büyük, yalnızlıksa en kötüsü
Demans, unutmaktan çok daha fazla etkilere neden olan bir hastalık türü olarak tanımlanırken, demans hastaları belirli safhalarda ciddi davranışsal değişimler gösteriyorlar. Örneğin kimi daha gürültülü olurken kimisi de agresif veya ağlamaklı olabiliyor. Kendi hafızasına ve davranışlarına artık güvenemeyecek olmanın utancı bu hastalar için oldukça büyük. Birçok demans hastası toplum içine girmeye bile cesaret edemiyor.
Mozaik Birliği: “Demans ile yaşanılabilir.“
Demans ile ilgili çalışma yapan kurumlardan biri de St. Gallen’de bulunan Mozaik Birliği. Bu kurum hastalara, sohbet ve yürüyüş içeren günlük planlar sunuyor. 65 yaşın altındaki demans hastaları ve demanstan erken bir aşamada etkilenenler günlerini bu mekanda geçiriyorlar.
Burada birbirleri ile sohbet eden hastalar, yemek pişirme, yürüyüş yapma, bulmaca çözme, yapboz gibi aktivitelerle meşgul ediliyorlar. Gözetim altında tutulan hastalar kendi yaşamlarını kendileri idame ediyor. Mozaik Birliği yetkilisi Ulla Ahmann bu durumu; “ Demans ile birlikte yaşanılabileceğini göstermek istiyoruz.”şeklinde ifade ediyor.
Durdurmak ya da yavaşlatmak mümkün
Uzmanların da hemfikir oldukları şekilde, gün içindeki planlamalarla beyin ve zihin uyanık tutulduğunda, demezin durdurulması ya da ilerlemesinin yavaşlatılması mümkün olabiliyor.
Evde bakım ile 5,5 milyar franklık tasarruf
İsviçre’de her demans hastasının 3’te 2’sine, evde yakınları tarafından bakılıyor. Hasta yakınları bu bakımları herhangi bir masraf altına girmeden yaparken, böylece ortaya çıkacak olan 5,5 milyar franklık bir masraf da ortadan kalkmış oluyor.
İsviçre Alzheimer Derneği yetkilileri bu durumu; “Toplumsal açıdan bakıldığında, hafif demans olan insanların evde bakılmaları önemli bir avantaj.” şeklinde değerlendiriyorlar.
Demans hastasının olduğu bir evde, eğer yakınlarının gönüllü bakımı söz konusuysa, evde bakım çok daha az maliyetli olurken, hasta bakımı çok daha uzun süreli olabiliyor.
Sonnweid Bakımevi
Wetzikon’da bulunan Sonnweid Bakımevi demans konusunda oldukça deneyimli. Burası, demans konusunda çalışma yapan Avrupa’nın önde gelen merkezlerinden biri.
Bakımevi yetkilisi Petra Knechtli, hareket etme dürtüsünün demansın belirli bir aşamasında çok yaygın olduğunu söylüyor ve bakımevinin özelliklerini şöyle anlatıyor:“ Burada, merdiven yerine geniş rampalar ile kapalı istasyonlar yerine açık tutulan kapılar mevcut. 1,5 kilometrelik bir alan içerisinde korunan bir özgürlük sunuluyor. Özgürlüğünüz, kodu bilmeniz gerektiği için, ana kapıdan çıkmaya çalıştığınız anda bitiyor. Burada 160 demans hastası mevcut. Hastalarımızdan birisi, şimdi hatırlamasa da zamanında iyi bir aşçıydı. Ancak elleri ile bıçağı hala çok iyi kullanıyor. Kimi zaman mutfakta pizza hazırlıyor bize. Biz insanlar üzerine değil insanlarla konuşuyoruz burada. Bu insanlarda unutma, hatırlamama gibi etkiler var. İsimlerini, pantolonlarını nasıl giyeceklerini, yemek yemeleri gerektiğini unutuyorlar. Ancak hisleri ve duyguları sonuna kadar onlarla.”
Demans nedir?
Demans unutkanlığın ön planda olduğu, zihinsel becerilerin hastalık nedeniyle zayıflaması durumudur. Özellikle yaşlılık döneminde sıkça rastlanan demans, halk arasında bunama olarak da adlandırılabilir.
Demansın en sık görülen nedeni, tüm demans hastaların en an yarısının muzdarip olduğu Alzheimer hastalığıdır
Neden oluşur?
Demans hastalığı, beyin hücrelerinin zarar görmesinden kaynaklanır. Bu hasar, beyin hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurma yeteneklerini engeller. Beyin hücreleri normal şekilde iletişim kuramadığında, düşünme, davranış ve duygular etkilenebilir.
Belirtileri nelerdir?
Demansın en belirgin belirtisi yeni alınan bilgilerin unutulmasıdır. Bunun haricinde bir kişinin, demans hastası olarak kabul edilmesi için aşağıdaki işlevlerden en az ikisinde bozulma gözlenmelidir:
- Bellek,
- İletişim ve dil,
- Odaklanma ve dikkat etme yeteneği,
- Muhakeme ve yargı,
- Görsel algı.
Kendinizde ya da yakınınızda hafıza sorunları ya da yukarıda belirtilen düşünme becerilerinde bozukluk gözlüyorsanız, nedeni belirlemek için en kısa sürede bir uzmana görünmeniz gerekir.
Semptomlar, geri dönüşümü olmayan bir demansı işaret etse de; erken tanı, bir kişinin mevcut tedavilerden en iyi şekilde faydalanmasını sağlar. Aynı zamanda gelecek için plan yapma konusunda size zaman kazandırmış olur.
