Biri bizi dinliyor
Derya Özgül, LL.M.
Hukukçu
www.adconsultancy.ch
Kısa bir süre önce Alman dergisi Der Spiegel, Amerika Ulusal Güvenlik Dairesi NSA’nın bilindiğinden daha büyük bir ölçüde casusluk yaptığını yazmıştı.
Sadece Almanya’da her ay 500 milyon telefon, e-mail ve sms takip altına alınıyor. Hollanda da ise, Akıllı telefonlara uygulanan dinlemeler son bir yıl içinde beş kat arttı.
Dergi bu bilgileri Edward Snowden’ın gizli belgelerinden almıştı.
Belgelerde aynı zamanda NSA’nın Washington, New York ve Brüksel’de ki Avrupa Birliği diplomatları dinlendiği de ortaya çıkmıştı. Avrupa Birliği, söz konusu belgelerde “izlenmesi gereken hedef“ olarak yer alıyor.
29 yaşındaki Snowden, İngiliz The Guardian gazetesine verdiği röportajda, ABD istihbarat servisinin muazzam sayıda bilgi topladığını açıklamış “Mümkün olabilecek şeyler hakkında hiç bir fikriniz yok“ demişti.
Peki bu dinleme olayının hukuki temeli ne? Yasa dışı dinlemeler için ne tür önlemler almak gerekir?
Savcılık, istihbarat servisi ve emniyet birimleri, çok sıkı kurallar çervevesinde, kamu iletişim ağlarını ve hizmetlerini dinleyebilirler. Bu takip, şüphelinin bir suçu veya terör faaliyetini önlemek adına yapılıyor.
Telefon, elektronik iletişim, Facebook, Skype vs. gibi sosyal medyalarda çok sıkı kişi takipleri uygulanıyor.
Takipte, telefon görüşmesi, internet trafiği ve mesajların içeriği önem kazanıyor. Uygulamayla faillerin yerleri tespit edilirken, suçlular hakkında birçok bilgi sağlanıyor.
Emniyet birimleri sadece ağır suçlar için telefon ve diğer elektronik iletişim aletlerini takip edebilir. Ancak sözkonusu suçun ciddi olması ve mahkeme kararı ile dinleme izninin alınması gerekir. Ceza soruşturmalarında, kamu telekomünikasyon ağları ve telekomünikasyon hizmet sağlayıcıları, yasal olarak gereken bilgileri ve hizmetleri vermek zorundadırlar.
Herkes şüpheli mi?
Polis ya da savcılık gibi kurumlar, başka bir takip yöntemi olup olmadığına bakmadan, neredeyse otomatik olarak alalacele telefon dinleme yöntemine başvuruyorlar. Her ne kadar istihbarat birimleri herkesin telefon ve maillerini eğlence olsun diye dinlemediklerini ya da okumadıklarını belirtseler de, bu durum şahısların gizlilik ve özel haklarının ihlaline neden oluyor.
Peki İsviçre’de durum nasıl?
İsviçre’nin en çok okunan gazetelerinden birinin yaptığı bir araştırma, İsviçre’de bütün yurtdışı bağlantılarının dinlendiğini ortaya koydu.
Ancak bu birisinin sürekli sizi dinlediği anlamına gelmiyor. Her şey otomatik olarak oluşuyor aslında. Belli kodlar ve sözcükler ile belirli kriterlere uyan şahıslar, dinleme programlarını harakete geçiriyor.
90’lı yıllarda oluşturulan araştırma programları: telefon görüşmelerini, e-mailler ve yerleri takip ederek, profil tespiti için puana dayalı insan tanımları yapıyor. Örneğin bir kişi Müslüman bir ülkeye gittiğinde, hakkında bir puan ekleniyor. Şahsın ne kadar çok puanı varsa, o kadar çok dikkat çekiyor ve takip ediliyor.
Programa göre, otomotik tercüme programları başka dillerde olan bilgilere de ulaşıyor. İsviçre bir çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi, sorunu genellikle telekomünikayson sağlayıcılarına devrediyor.
Bunlar gereken uygulamaları sağlamak zorundalar. Bu uygulamalar sonucunda oluşturulan tutanaklarda, telefon görüşmesinin içeriği, yeri, kimin ne zaman, kiminle görüştüğü kaydediliyor.
Uluslararası aramalarda oluşan profil verilerine mahkeme kararı olmadan da erişilebilir. Günümüz iletişim ağı dünyasında bu sıradan insanlar için çok büyük bir sorun. Facebook, Apple, Google ve Microsoft’un NSA ile birlikte çalıştıkları biliniyor artık.
Meraklı yetkililer sizi de dinler mi?
Günümüz akıllı telefon ve tabletleri oldukça gelişmiş durumda.
Telefonunuzun kendine ait bir iradesi varsa ya da başkalarının sizi dinlediğini düşünüyorsanız, cihazınız malware (zararlı yazılım) mağduru olabilir.
Malware, akıllı telefonunuzu dinlemek dışında, özel bilgilerinize de erişerek telefonunuzun kontrolünü ele geçirebilir. Telefon faturanızda anlam veremediğiniz ücretler olabilir. Bu gibi ücretleri kontrol etmenizde fayda var. Faturanızda düzenli olarak bellirsiz bir hizmet için küçük rakamlar varsa, bunlar malwarelerin gönderdikleri sms’ler olabilir. Malware aynı zamanda sms’i de dinleme şeklidir. Bu sms ücretleri sizden alınıp malware sahibinin hesabına yatırılıyor.
Şüphe edilecek durumlar
Telefonunuz durup dururken garip şeyler mi yapıyor? Kendiliğinden sms yollamalar, App-lerin sizin isteminiz dışında açılıp kapanması vs..Bu belirtiler telefonunuzda bir sorun olduğu anlamına gelir. Malware, arka planda telefonunuzun kontrolünü ele geçirip, telefonunuzu dinlemek için tasarlanıyor. Güvenilmez App uygulamaları düşünebildiğinizden daha fazla kontrole sahipler.
Telefon dinleme olayı gibi bir çok olası tehlike mevcut.
Telefonunuzun şarjı çok hızlı bir şekilde mi bitiyor? Bunun da bir çok nedeni olabilir. Örneğin kötü yazılmış bir App uygulaması, şebeke ayarları gibi. Ancak çabuk tükenen şarj arka planda sürekli uygulanan Malware App Dinleme uygulanmadından da kaynaklı olabilir.
Ne yapabilirsiniz?
App uygulamaları indirirken bazı önlemler alındığında, malware ve dinlemelere karşı korunmak daha kolay olur.
Örneğin telefonunuzun yazılımını sürekli güncel tutun. Malwareler, akıllı telefon ve tabletlerin dinlenmesi-takibi için, yazılım sisteminde oluşan zayıf noktalardan faydalanacak şeklide tasarlanıyor. Telefonunuzun yazılımını sürekli güncelleyerek, malware riskini en aza indirmiş olursunuz.
Bilinmeyen yerlerden App uygulamaları indirmeyin. Tıkladığınız yere dikkat edin. Bazı sitelere tıklandığında, sizin izniniz olmadan malware App uygulamaları telefonunuza yerleştirilebilir.
Not: İsviçre’de, hukuki konularda danışmanlık hizmetinden faydalanmak isteyenler yukardaki mail adresimden bana ulaşabilirler. Ayrıca Türkiye ile, tanıma/tenfiz davaları, tapu dava işlemleri, tebligat, vekâlet işlemi vs. türünden herhangi bir hukuki süreç içerisine giren ya da Türkiye’de hukuki takip yaptırmak isteyen okuyucularımız da iletişime geçebilirler.
