Snapchat – IPO (Halka arz)
Şener Arslan
Ekonomi ve Yatırım Uzmanı
Snapchat – IPO (Halka Arz)
Mart’ın başında, Snapchat’in ana şirketi Snap, ABD’de halka açıldı. Snapchat’i, 14 ile 30 yaş arasında olanlar ya da bu yaşta çocukları olan kişiler muhtemelen tanırlar.
Bu yazımda ele alacığım asıl konu, bir Aplikasyon nasıl olur da 31,3 milyar değerinde olabilir?
Sadece bu veriyi daha iyi algılıyabilmeniz için;
– Swisscom’un piyasa değeri: 22,5 milyar dolar
– Julius Bär’in piyasa değeri: 10,3 milyar dolar
– Credit Suisse’in piyasa değeri: 30,85 milyar dolar
– Adecco’nun piyasa değeri: 12,5 milyar dolar
Snap, 2011’de kurulan ve en büyük özelliği anlık bir mesajlaşma uygulamasıdır. Yani, kısa vade içerisinde kullanıcıların birbirlerine yazılı metin, fotoğraf, ses veya video göndermelerini sağlar ve arkadaş gurubu ile daha fazla temas halinde kalınmasına yol açar. Facebook ile arasındaki en büyük fark ise, Snapchat’in ba dolar tan beri sadece tek kullanıcı sayısını büyütmek yerine, daha fazla olan bağlantılar arasındaki komünikasyonu ve bilgi paylaşmalarını geliştirmek.
Böyle bir düşünce ne kadar da ilginç olsa, bu şirket altı yıl içerisinde, nasıl böyle bir değere kavuşabilir? 1 Mart’ta halka açılan bu şirket, ayni gün % 44 değer kazanmıştı. Halka açılan fiyatı USD 17 iken, günün sonunda bu değer USD 24.48 zıplamıştı. Bu hızlı yükselişin nedeni, yatırım fonlarının bu şirketi mecburu olarak satın almaları ve aynı zamanda da yatırımcıların fantazisi idi.
Halka açılış gününde bu tür artışlar olabiliyor. Ve uzun vadeli baktığınızda, halka açılan belirli şirketler çok iyi değer kazanabiliyor.
Size burada birkaç örnek vermek istiyorum. Zamanında 10’000 dolar aşağıda not ettiğim şirketlere yatırmış olsaydınız, gelirleriniz yıllar içerisinde bu seviyeye gelirdi;
– Apple şirketi 1982’de halka açılırken, 10’000 dolar yatırım yapan ve şirketi portföyde tutan, bugün 2’780’000 dolara sahip olurdu.
– Google şirketi 2004’de halka açılırken, 10’000 dolar yatırım yapan ve şirketi portföyde tutan, bugün 170’000 dolara sahip olurdu.
– Facebook şirketi 2013 yılında halka açılırken, 10’000 dolar yatırım yapan ve şirketi portföyde tutan, bugün 45’000 dolara sahip olurdu
Elbette bu şirketler halka açılmazken yatırım yapanlar bu değerlerin daha üstünde bir performans elde edebilirlerdi. Bu tür yatırmalara “Venture Capital” veya “Business Angel” denilir ve bunlar aslında sadece profesyonel uzmanlar ile birlikte yapılabilinir.
İsviçre’de örneğin, sizin 250’000 İsviçre frangınız olursa, bu tür şirketlere halka açılmadan, “Venture Capitalist” veya “Business Angels” olarak yatırım yapma imkânına sahip olabilirsiniz.
Snapchat’e geri dönersek… Bu şirketin kısa dönem içerisinde nasıl böyle bir değere kavuştuğunu uzmanlar tartışıyor. Çoğu, benim düşünceme göre, bu şirketin muhtemelen bu değeri korumayacağını inanıyor. Nedenlerini şöyle ifade edebilirim;
- Şirket 2015’de 372,9 milyon dolar kayıp elde etmişti
- Şirket 2016’da 514,6 milyon dolar kayıp elde etmişti
- Şirket 2011’den beri hiçbir yıl para kazanmadı
- Gelire bakarsak, şirket 2016’da 404 milyon gelir elde etmişti. Değeri ile karşılaştırırsak, değeri 84 kere gelir demek. Bu veri Facebook’da 14, Google’da 6, Amazon’da 3, Netflix’te ise 7. Anlayacağınız, burada en hızlı büyüyen ve dünyada yerini belirten şirketlere baksak bile, Snap’ın değeri oldukça astronomik duruyor.
- Kullanıcı sayısına bakarsak, Snapchat’i kullanan 158 milyon insan var dünyada. Instagram’ın ise 300 milyona yakın. Bu kullanıcı sayıları fazla da büyümemekte.
Burada daha fazla sayacağım notlar olabilir. Ama önemli olan, bu tür şirketlerin değeri çoğunlukla fantezi verilerden belirlenir. Kısa dönem içerisinde çok ciddi çıkış yapıp, halka açılırlar. Belirli şirketler değerini korumayı bilirlerken belirli şirketler ise bu değeri koruyamayıp ya tam batarlar ya da yüksek değer kaybı ile yola devam ederler.
Twitter örneğin… Kasım 2013’de 18 Milyar dolar olarak piyasaya sürülmüştü. Şirketin halen devam etmesine rağmen ve bu aralar muhtemelen Donald Trump’ın attığı Tweet’ler sayesinde, bilakis ABD içerisinde biraz daha popüler olan şirket, bugünkü değeri ile 11 Milyar dolar oldu. Yani, sadece üç yıl içerisinde, halka açıldıktan sonra 7 Milyar dolar değer kaybetmiş.
Burada söz konusu olan şey şu; ya uzun vadeli yatırımcı olursunuz ve böyle şirketin değerlendirmesine bakarsınız ya da kısa vadeli trader olursunuz, bu tür şirketleri kısa vadeli portföye ekler, değer kazandıktan sonra, borsada batsa bir yatırımcıya satarsınız. Ben uzun vadeli yatırımcı olduğum için, bu tür yatırımlardan uzak dururum. Ancak tabi ki bunu her yatırımcı/trader kendisi belirlemeli.
Son olarak, dünyada olan küresel ekonomik politikalar yatırımcıların tercihlerini belirler. Neredeyse son 9 yıldır gördüğümüz olağanüstü düşük faizler, küresel piyasada yatırım yapılabilecek her şeyin fiyatını aşırı bir şekilde yükseltti. Etrafınızdaki gayri menkullerin değerlerine bakın örneğin. Sadece 6 yıl içeresinde % 40’a yakın değer artışları var. Böyle bir dönem içerisinde yatırımcı olumlu yatırım arar. Borsada ya gayrimenkule ya arsaya ya da direk şirketlere yatırım yapar. Böylece yatırımcı ara sıra iyi bir hikâyeye kapılıp gereksiz yatırım yapabilir. Bundan dolayı da, herhangi bir yatırım yapmadan önce, yatırım yapacağınız yatırımın değerini öğrenin veya her zaman uzmanlara sorun.
