İsviçre’de binlerce kişi prim indirimi almıyor

Derya Özgül, LL.M.

Hukukçu

d.ozgul@adconsultancy.ch

www.adconsultancy.ch

Yüksek sağlık sigortası primleri, İsviçre’de vergilerden sonraki en yaygın borçlanma sebebi. Eğer sigortalı biri ödenmemiş faturalar döngüsüne girdiyse çoğunlukla borç tuzağına düşüyor ve yoksullaşıyor. Federal Hükümet, sağlık sigortası primlerinin yükünü hafifletmek için 1994’te bir adım attı; Prim indirimi.

Teorik olarak, düşük gelirli insanları bu prim indiriminden yararlanabilecekleri düşünülüyordu. Ancak uygulamada sistem ciddi aksaklıklar göstermeye başladı.

Birçok kişi destek alabileceğinden habersiz

Prim indirim hakkı bulunan birçok kişi bunu talep etmiyor. Bunun temel nedeni ise, işleyiş hakkında bilgi sahibi olmamaları. Bu kişiler, çoğunlukla maddi durumu kötü olan ve parasal desteğe ihtiyacı olan kimseler.

Bilinmeyen büyük bir problem

İsviçre’de prim indirimi hakkına sahip olmasına ragmen bundan yararlanmayan kaç kişinin olduğu tam olarak bilinmiyor. İsviçre genelinde prim indirmi talebine dair rakamlar da mevcut değil. Federal Hükümet, istatistiklerinde sadece fiili alıcıların sayısını kaydediyor. Buna göre, 2017 yılında, 2.2 milyon kişi prim indirimden yararlandı. Bu kişilerin 710 bin’i ek yardım (EL) veya sosyal yardım alanlar olduğu için, prim indirimi için başvurmalarına gerek yok. Çünkü bu kesimdekilere yönelik indrimli prim ödemeleri otomatik olarak yapılıyor.

Kantona göre zorluklar artıyor

Prim indirimlerine erişim büyük zorluklarla engelleniyor da. Bunun sebeplerinden birisi, tipik İsviçre federalizmi. Şöyle ki; prim indirimleri ulusal sağlık sigortası tarafından düzenleniyor. Ama bunun nasıl geliştirileceği kantonların elinde. Bu tür katkılardan kimlerin yararlanacağına, bunların ne kadar yüksek olması gerektiğine ve başvuru sürecinin ne kadar karmaşık olacağına kantonlar karar veriyor.

Bazı kantonlarda prosedür otomatik olarak işliyor. Sigortalı kişinin prim indiriminden yararlanıp yararlanmayacağı vergi verilerine göre teyit ediliyor.

Örneğin Basel-Stadt, Luzern ve Graubünden kantonlarında prim indirimine kişilerin bağımsız olarak başvurmaları gerekir. Diğer kantonlar ise sigortalı kişiyi, doldurulup gönderilmesi gereken bir form aracılığıyla bilgilendirir.

Özellikle Almancası yeterli olmayan göçmenler prim indirmi için başvuruda bulunabileceklerini bilmiyorlar.

Prim inidirimi başvuruları için birçok kantonun son başvuru tarihi bulunuyor. Bu tarihten sonra bir kere daha başvuru yapmak veya başvuruyu o yıl boyunca tekrar aktif hale getirmek mümkün değil. Sadece Basel-Stadt, Basel-Land, Graubünden ve Aargau kantonlarında herhangi bir zamanda başvuru yapılabiliyor.

Şikayetler korkutuyor, önlemler almak şart

Prim indirimleri, yoksukluk sınırının biraz üzerindeki haneleri rahatlatmak olan amacını giderek daha az yerine getiriyor. Kısa başvuru süreleri ve bilgi eksikliği sadece adaletsiz muameleye değil; aynı zamanda destek alma hakları olmasına ragmen, birçok insanı yoksulluk sınırına her yıl daha daha fazla yaklaştırıyor. Ayrıca, son yıllarda çoğu kantonda prim indirimlerinin düşmesi de vahim bir durum.

İsviçre’de 2017 yılında, son altı yıla kıyasla daha az prim indirimi yapıldı. Bu durum, artan sağlık sigortası primleriyle çelişiyor.

Gerçekte, kantonlar katkılarını artık artan primlere göre ayarlamamaktadırlar. Kanton tasarruf önlemleri arasında, birçok yerde prim indirimine katkı kesildi. Öyle ki, bazı kantonlar şimdilerde dava tehditi altında. Örneğin Luzern Kantonu bu sene Federal Mahkeme tarafından kınandı. Mahkeme, prim indirimlerinde tasarrufun çok yüksek olduğuna karar verdi.

Sosyal kurum çalışanları ise, prim sistemin düzeltilmesini ve gelir miktarına göre belirlenen maksimum gider yükünün yasalarca sabitlenmesini talep ediyorlar

Not: İsviçre’de, hukuki konularda danışmanlık hizmetinden faydalanmak isteyenler yukardaki mail adresimden bana ulaşabilirler. Ayrıca Türkiye ile ilgili, tanıma/tenfiz davaları, tapu dava işlemleri, tebligat, vekâlet işlemi vs. türünden herhangi bir hukuki süreç içerisine giren ya da Türkiye’de hukuki takip yaptırmak isteyen okuyucularımız da iletişime geçebilirler.