Emine Sarıaslan
Unia Sendikası Merkez Yönetim Kurulu Üyesi
3 Mart 2024’te İsviçre’de emeklilerin geleceği ile ilgili karar vereceğiz. Bu kapsamda iki girişim oylamaya sunulacak; 13. AHV/AVS emekliler için daha yüksek emekli maaşı ve emeklilik yaşının arttırılması öngören emeklilik girişimi (Renteninitiative). “Yaşlılıkta daha iyi bir yaşam için 13. AHV emekli maaşı girişimi”, tüm emeklilerin on üçüncü emekli maaşı almasını istiyor. Bu girişim sayesinde, tüm AHV emekli maaşlarında yüzde 8.3’lük bir artış olacak. Buna tüm emekliler acilen ihtiyaç duyulmaktadır.
Ne yazık ki, yaşlılıkta yoksulluk İsviçre’de de yaygın. Temsili olarak yapılan anket, 200.000 yaşlının gelirlerinin yoksulluk sınırının altında olduğunu göstermektedir. Diğer 100.000 yaşlının aylık geliri ise yoksulluk sınırının biraz üzerinde. Yoksulluktan kimler etkileniyor? Çoğu zaman olduğu gibi, kadınlar ve göçmenler yoksul. 3 Mart’ta yapılacak oylama, yoksulluğa karşı, yaşlılıkta daha iyi bir yaşam için çok önemli bir adım olacak.
Emekli maaşları çok az
Enflasyon, artan kiralar ve yüksek sağlık sigortası primleri nedeniyle emekliler 2024 yılı sonuna kadar bir aylık emekli maaşlarının tamamını kaybedecekler. Bu durumdan etkilenen herkes şimdiden bunun farkına varmış durumda. Ortalama AHV/AVS emekli maaşı aylık 1.800 CHF’nin biraz altında.
İsviçre Anayasası’nda emekli maaşının yaşam giderlerini karşılama zorunluluğu olması şartına rağmen, bugünkü emekli maaşı bundan çok uzak. Bu zor koşullarda yaşamak zorunda kalan yoksulların ortalama yaşam süreside yaklaşık 5 yıl daha kısa.
İlk anketlerin sonucu umut verici
Tamedia’nın oylamaya ilişkin yaptığı ilk anketler umut verici. Ankete katılanların yüzde 71’i AHV x13 girişimi lehine oy kullanmak istiyor. Bu da girişimin şu anda nüfusun tüm kesimlerinde ve hatta geleneksel olarak ekonomik açıdan liberal çevrelerde bile çoğunluk desteğine sahip olduğunu göstermektedir.
İsviçre Sendikalar Federasyonu (SGB) Başkanı ve SP’li politikacı Pierre-Yves Maillard’a göre, “13. AHV emeklilik maaşı, emekli maaşlarının iyileştirilmesi için en iyi ve en hızlı çözümdür.” Bu nedenle halk tarafından bu kadar olumlu karşılanıyor.
Emekli maaşlarının iyileştirilmesine yardımcı olalım
Göçmen kökenli pek çok kişi İsviçre vatandaşlığına ve oy kullanma hakkına sahip. Göçmenlerinde oy kullanma haklarını kullanmaları önemli. Ayrıca oy kullanma hakkı olmayan göçmenler de girişimin başarısına katkıda bulunabilirler. Oy kullanma hakkına sahip olanlarla konuşarak onları emekli maaşı artışının faydaları konusunda ikna edebilirler. 13. AHV girişiminin kabul edilmesi için kararlı ve güçlü katılıma ihtiyaç var.
Emekli yaşının yükseltilmesine HAYIR
Oylamaya sunulan ikinci girişim ise FDP li Genç Liberallerin emeklilik girişimi (Renteninitiative / Initiative sur les rentes). Emeklilik yaşını yükseltmek istiyorlar. Bu girişim kabul edilirse ilk adımda emeklilik yaşı 66’ya yükseltilecek. Bundan sonra emeklilik yaşı, ortalama yaşam süresinin uzadığı her ay için 0,8 ay artacak, 67, 68…
Girişimlerinin gerçek amacını saklamak için oy pusulasında “Güvenli ve sürdürülebilir bir emeklilik planı için (emeklilik girişimi)” diyorlar. Genç Liberallerin emeklilik yaşını yükseltme girişimi zor koşullarda çalışanları bir kez daha olumsuz etkileyecektir. Zenginler erken emekli olmayı göze alabilirken düşük gelirliler emeklilik yaşını doldurana kadar çalışmak zorunda kalacaklar.
Emekli yaşının yükseltilmesiyle birlikte, sadece zenginler erken emekli olmayı göze alabilecekler. Diğerleri, sağlık durumları ne olursa olsun, muhtemelen daha da uzun süre çalışmak zorunda kalacaktır. Bu girişime güçlü bir biçimde karşı çıkılmalıdır. Oylamalar hakkında daha fazla bilgiyi bu siteden elde edinebilirsiniz;
