İsviçre’de yaşayan Türkiye vatandaşlarının Türkiye’deki tüm hesap bilgileri ile, Türkiye’de ikamet edip de İsviçre’de hesabı bulunanların bilgileri, 1 Eylül 2022 tarihi itibarı ile karşılıklı olarak paylaşılacak.
HaberPodium olarak Otomatik Bilgi Alışverişi Anlaşması’na (AIA) dair merak ettiğimiz detayları, JAVE Treuhand AG’nin vergilendirme ve muhasebe uzmanlarından Veysel Doymuş’a sorduk. Veysel Doymuş, İsviçre Uluslararası Mali İşler Devlet Sekreterliği (SIF) ve Federal Maliye Bakanlığı (FDF) yetkililerinden edindiği bilgiler ışığında Otomatik Bilgi Alışveriş Anlaşması konusuna açıklık getirdi.
Otomatik Bilgi Alışverişi Anlaşması (AIA) nedir?
Otomatik Bilgi Alışverişi Anlaşması’nın temel amacı, uluslararası kara para ya da vergi kaçakçılığı ile mücadele etmek. Verginin başka ülkelere kaçırılmasını engelleme amacı taşıyan bu anlaşma; farklı ülkelerin vergi kurumlarından, vergi ödeyecek kişilerin banka hesapları ile ilgili bilgi alışverişlerini mümkün kılıyor.
AIA Anlaşması ile ilgili güncel durumdan bahsedebilir misiniz? İsviçre’nin Türkiye ile bilgi paylaşımı ne zaman başlayacak?
İsviçre vergi kurumları 2018’den bu yana; anlaşma yapılan ülkelerden, İsviçre’de yaşayan banka müşterilerinin kimlik, hesap numarası, hesap miktarı ve faizi hakkında bilgiler ediniyor.
Aralık 2020’de verilen en son karar ile, Ocak 2021 tarihinden itibaren tüm bankalar ve finans kurumları, İsviçre’de yaşayıp da Türkiye’de hesapları bulunan kişilerin hesap bilgilerini toplamaya başladı. Bu bilgiler aralıklı olarak yetkili devlet kurumlarına bildirilecek. Eldeki bilgiler; Eylül 2022 tarihi itibarı ile, Otomatik Bilgi Alışverişi Anlaşması çerçevesinde İsviçre ve Türkiye’nin ilgili devlet kurumları arasında paylaşılacak.
Nasıl işleyecek bu bilgi alışverişi? Bu sıralar bu konuyla ilgili gelenler oldu mu size?
Federal Vergi Dairesi, vergi bildirim formlarında yer alan hesap bilgilerini kıyaslayabilecek. İsviçre’ye bildirilmemiş bir hesap numarasına rastlanması halinde, söz konusu olan hesabın 10 yıllık geçmişi istenebilir.
Bu sıra İsviçre’de yaşayıp da Türkiye’de malvarlığı olan veya Türkiye’de bireysel emekliliği olanlar geliyor bize. İsviçre’de gelir düzeyi iyi olanlar veya Türkiye’deki mal varlığı miras olarak kalanlar konuya daha rahat bakıyorlar. Bu kesimler İsviçre devleti ile sorun yaşamamak için kendiliğinden başvuru yapıyorlar.
İsviçre’de sosyal yardım ya da tamamlayıcı ödenek alanlar daha çok tedirgin oluyorlar. Çünkü verilen sosyal yardımlarla kişilere özel bütçeler yapıldığı için; ekstra gelir ya da mal varlıkları ile verilen yardımların geri ödenmesi gündeme gelebilir. Burada, doğru bilgiler verilmediği için cezai yaptırımlar da söz konusu olabilir.
Size gelenlere nasıl yardımcı oluyorsunuz?
Bize gelenlerle ilk görüşmede genellikle mal varlığının nerede olduğunu ve kaynağını soruyoruz. Tüm bilgileri edinmek için son 10 yılın vergi beyannamelerini de istiyoruz onlardan. Bu işlemlerle, konuyu ve mal varlığının kaynağını anlamaya çalışıyoruz. Gerekli bilgileri edindikten sonra da, 10 yıl geriye dönük yazılı bir analiz raporu hazırlıyoruz. Bu analizimizde güncel olarak Türk lirası ile Frank arasındaki kuru da göz önünde bulunduruyoruz. Hazırlığımızı yaptıktan sonra da kişiye, yaptığımız analizi ve yetkili kurumlara gönderilecek olan belgeleri sunuyoruz. Mal varlığı veya hesap bilgiler üzerinden, gelecek olan vergi miktarı ve geri ödenmesi gereken sosyal yardım hakkında da bilgilendirmeler yapıyoruz. Kişiden onay aldıktan sonra da gerekli bilgi ve belgeleri kişinin bulunduğu kantonun vergi kurumlarına iletiyoruz.
Bilgi alışverişi ile ilgili prosedür nasıl işliyor peki?
Uygulama kantondan kantona değişiyor. İşleyiş genede yavaş oluyor. Şu an başladığımız bir işlemin sonuçlanması 1 ya da 2 yıl sürebilir. İlerleyen dönemlerde, işlemlerin otomatikleşmesi ile bu zamanın daha da azalacağını umuyoruz.
İsviçre’de yaşayan ve Türkiye’de mali hesabı olan kişilere ne önerirsiniz?
Danışma ve görüşmelerde sürekli olarak “Bu işin başka yolu var mı?“ şeklinde bir soru ile karşılaşıyoruz. Önerimiz, kişilerin geliri olan mal varlıklarını ya da hesap bilgilerini yetkililere bildirmeleri. İşlemlerden sorumlu olan uzmanlar çoğunlukta hukukçulardan oluşuyor.
Globalleşen dünya artık küçük bir köye dönüştü. Ülkeler arası ilişkilerin düzeyinde ve bilgi alışverişlerinde artışlar var. Bu durum artarak devam edecek. Bu nedenle bildirimde bulunmak ve şeffaf olmak çok önemli.
Şurası da çok önemli; eğer vergi dairesi siz daha gönüllü bildirimde bulunmadan önce durumdan haberdar olursa ya da şüphelenirse durum daha sıkıntılı olabilir. O zaman gönüllü bildirim kabul edilmiyor ve araştırmalar derinleşiyor.
Gönüllü bildirim durumu güncel mi hala? Ne tür avantajları olabilir bunun?
Evet güncel. Gönüllü bildirimin yapılması çok önemli. İsviçre’de yaşayan her insanın bir kez gönüllü bildirim yapma hakkı bulunuyor. Burada miktarın önemi yok. Bin frank da bildirseniz, 1 milyon frank da bildirseniz yapılacak olan işlem aynı. Gönüllü bildirim durumunda vergi cezası ödemiyorsunuz. Sadece borçlu olunan son 10 yılın vergisini ödüyorsunuz.
Yalnız, sosyal yardımlarda gönüllü bildirim işlemi bulunmuyor. Burada gönüllü bildirimin kopyasını gönderiliyor ve geriye dönük olarak, haksız alınan miktar geriye talep ediliyor. Duruma göre geriye dönük olarak, son 20 yılın parası talep edilebilir. Bu süre kantondan kantona değişebiliyor.
IV emeklisi olanlar, tamamlayıcı ödenek veya sosyal yardım alanlar nasıl etkilenebilirler bu anlaşmadan?
IV’dan emekli olan insanlar bu durumdan zarar görmeyecekler. Çünkü IV emekliliği bir haktır, yardım değildir. Bu uygulamadan çoğunlukla tamamlayıcı ödenek alanlarla sosyal yardım alanlar etkilenecek.
İşleyişe göre, tamamlayıcı ödenek (Ergänzungsleistung) alanlara yapılan bütçelerde kişinin tüm gelirleri göz önünde bulunduruluyor. Buna kişinin Türkiye’de edindiği gelirler de dahil. Araştırmalarda ek gelirler olduğu tespit edildiğinde verilen yardımlar kısmen kesilebilir ya da verilen paraların tamamının geri ödenmesi talep edilebilir.
Bu konuda tecrübelerimiz oldukça fazla; Burada dikkate alınması gereken husus; kişi Türkiye’de bir eve sahipse ve bu evde kendisi oturuyorsa ev mal varlığı olarak belirli bir miktara kadar tamamlayıcı ödeneklere eklenmiyor. Ancak bu evden kira geliri varsa gelen para hesaplamalara dahil edilir.
Tamamlayıcı ödenek ya da sosyal yardım alanların özellikle dikkat etmelerinde fayda var. İsviçre’de yaşayan ve Türkiye’de finans hesapları olan bu durumdaki kişilere tavsiyemiz; kantonların yetkili kurumlarına gerekli bildirimlerde bulunmaları. Bildirimin ihmal edilmesi ya da unutulması durumunda; özellikle de vatandaş olmayan, C/B/F oturum haklarına sahip olan kişiler, 1 Ekim 2016’da yürürlüğe giren Sınırdışı Yasası kapsamında oturum haklarını kaybedip sınırdışı edilme tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirler.
Emlak ya da gayri menkullerle ilgili bilgi alışverişleri de olacak mı?
Hayır. Yurt dışında bulunan gayrimenkullerle ilgili hiçbir veri alışverişi yapılmayacak. Ancak vergi dairesi yetkilileri, finans hesapları dahilinde araştırmalar yapıp, farklı gelirler olduğunu keşfedebilirler. Örneğin yurt dışında banka hesabı bulunan ve kiracıdan düzenli olarak hesaba yatırılan paralar görebilirler.
Yurt dışında bulunan gayrimenkuller İsviçre’de de vergilendiriliyor mu?
Yurt dışında bulunan gayrimenkuller ile bu gayrimenkullerin gelirleri İsviçre’de vergilendirilmiyor. Çünkü bunlar zaten gayrimenkulün bulunduğu ülkede yerel olarak vergilendiriyor. Ancak bu gayrimenkullerin İsviçre vergi beyannamesinde beyan edilme zorunluluğu mevcut. Çünkü yurt dışı varlığı ve emlak geliri buradaki vergi oranı tespiti için dikkate alınmalıdır.
İsviçre’de bulunan banka hesaplarına ne olacak peki?
AIA anlaşması iki taraflı işliyor; her iki ülke de birbirlerine bilgi alışverişinde bulunuyorlar. Yani İsviçre bankacılık sektöründeki gizlilik kısmi olarak ortadan kalkıyor. Ancak bu durum İsviçre’de yaşayan kişiler için geçerli değil. Burada banka gizliliği geçerli hala. Kısaca, UBS buradaki bir müşterisinin hesap bilgilerini İsviçre vergi dairesine gönderemez.
İsviçre’deki bir bankanın mevduat hesabında parası bulunan ve Türkiye’de yaşayan bir kişinin banka hesaplarına ilişkin bilgiler, İsviçreli banka tarafından ilk olarak İsviçre Federal Vergi Dairesi’ne bildirilecek. Ardından İsviçre Vergi Dairesi, Türkiye vatandaşına ait olan bu banka bilgilerini Türkiye Vergi Dairesi ile paylaşacak.
Eğer bu kişi söz konusu bankadaki mevduat hesaplarından elde ettiği kazançları geçmişte beyan edip Türkiye’de vergisini ödemiş ise, bu durumda vergisel açıdan herhangi bir sorun yaşanmayacak.
İsviçre ile Türkiye arasında yıllardır iki taraflı vergi anlaşması (Doppelsteuerabkommen) bulunuyor. Buna göre Türkiye’deki tüm vergilendirmeler İsviçre’de de değerlendiriliyor. Bu işlemler karışık olduğu için uzmanlara danışmakta fayda var.
Burada bir konuya daha değinelim; “Hangi bilgiler paylaşılıyor?” sorusuyla çok karşılaşıyoruz. Uygulama kapsamında ilk olarak sadece banka hesap bilgileri paylaşılıyor. Bu nedenle son 10 yılın banka hesap bilgileri kontrol edilebilir. Şüpheli durumlarla karşılaşıldığında emlak, emeklilik vs. gibi şeyler de araştırılabilir. Hesap bilgilerini İsviçre vergi kurumlarına bildirmeyen kişiler; söz konusu bilgilerin vergi kurumları tarafından açığa çıkarılması durumunda, hem ekstra vergi ödemek hem de bildirimde bulunmadıkları için ceza ödemek zorunda kalabilirler.
Konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek isteyenler şu iletişim bilgilerinden faydalanabilirler.
www.jave-treuhand.ch
info@jave-treuhand.ch
Tel. 062 825 12 12
