Baba ve çocuk
Dr. Meral Acar
Çocuk, ergen ve aile Psikoloğu
“Benim babam çok güçlü, tek eliyle beni havaya kaldırabiliyor.“,“Benim babam herşeyi biliyor.“gibi karşılıklı diyaloglarla, çocukların babalarıile ne kadar gurur duyduklarına şahit olmuşsunuzdur.
Çocuk eğitimi denilince, geleneksel bir yaklaşımla çocuğun eğitimindeki tek sorumlunun anne olduğu düşünülür. Bu anlayış doğrultusunda bazı babalar, “Benim görevim eve para kazanıp getirmek, çocuklar için ne alınması gerekiyorsa almak, daha ne yapabilirim?“şeklinde düşünüyorlar.
Aslında baba olma görevinin, çocuğun hala anne karnındayken başladığının farkında değil çoğu babalar. Çocuk daha anne karnındayken babasının sesini ayırt edebilmektedir. Baba ile çocuk arasındaki ilk bağın kurulması için bu güzel bir fırsattır bu dönem. Çocuğun dünyaya geldikten sonraki ilk iki yılı kapsayan bakımından her ne kadar anne sorumlu olsa da, babanın ilgi ve şefkati çocuğuyla arasındaki ilişkinin temellerinin sağlam bir şekilde gelişmesi açısından yararlı olacaktır.
Çocukların sosyal ilişkilerinin gelişmesinde babaların rolü
0-3 yaş aralığındaki çocukluk yıllarında, babalar çocukları için daha çok oyun arkadaşlarıdır. Zihin ve zeka gelişiminin en hızlıolduğu bu dönemde çocuğun dil gelişimi de çok hızlı bir şekilde olmaktadır.
Yapılan çalışmalarda, babalarıyla beraber düzenli oyun oynayan çocukların sosyal ilişkilerde daha girişken ve dışa dönük oldukları anlaşılmıştır. Dil gelişiminde, yine dili çok daha iyi kullandıkları ve kelime dağarcıklarının daha geniş oldukları görülmüştür.
Çocuk 3- 4 yaşla birlikte, cinsiyetleri ayırmaya başladığında, babasını erkek rolü olarak görmesi, kendi rolünün gelişmesi açısından önem arzeder.
Toplumumuzda genellikle baba-çocuk ilişkilisi denilince sadece baba- oğul ilişkisi anlaşılmaktadır. Erkek çocuğun babasını kendine model aldığı doğrudur. Babası gibi konuşur, babasının mimiklerini kullanır, onun hareketlerini örnek alır. Çevrenizde oğlunuza yönelik olarak; “Tıpkı babası, ne kadar da çok benziyor“ sözlerini çok duyarsınız.
Ergenlikle beraber babanın evdeki rolüdaha da ön plana çıkar. Yapılan araştırmalarda, erken yaşta babasını kaybetmiş erkek çocuklarının ciddi düzeyde sözel saldırganlık, daha düşük düzeyde fiziksel saldırganlık ve bağımlı davranışları gösterdikleri, spor türü aktivitelerle daha az ilgilendikleri gözlemlenmiştir.
Kız çocuklarının gelişiminde babaların rolü
Bu durum aynı zamanda kız çocukları açısından da son derece önemlidir.Kız çocuklarının babalarıyla olan ilişkileri, daha çok onların erkekler hakkında bilgi sahibi olmalarına yardımcı olacaktır. Bu, kız çocuklarının ilerde eş seçimlerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Kız çocuğunun babayla güvenli bir ilişki kurması önemlidir. Babanın eşiyle saygıve sevgi içinde örnek davranışlar sergilemesi yine kızın karşıt cinsle olan ilişkilerini etkiler.Bu tür özellikteki ailelerde yetişen ergen çocukların çevresiyle daha uyumlu, daha sosyal davranışlar içinde bulundukları görülmektedir.
Çoğu babalar kız çocukları için kendilerinin ne kadar önemli olduğunun farkında değildirler. Oğluyla maça giden baba; “Kızım da annesi ile birşeyler yapar“şeklinde düşünür. Böylece kendisi ile kızıarasına farkında olmadan mesafe koyduğunu göremez.
Babalar oğlu ile neler yapabiliyorsa kızlarıyla da aynısını yapabilirler. Örneğin voleybol veya basketbol oynamaya gidebilirler. Bir müze, sinema ya da tiyatro da ideal olabilir. Yeter ki onlara zaman ayırmak istesinler. Küçükken “Benim babam herşeyi bilir“, diyen kızınızın ergenlik döneminde de babasına ihtiyacı olduğunu unutmayın. Babalar, kızlarıyla da güzel hafta sonu etkinlikleri yaparak, onlarla güzel vakit geçirerek, onlarıhayata hazırlama ortamları oluşturabilirler.
İlk sosyal davranışların edinildiği ortam olan ailede, ne kadar karşılıklı saygıve sevgiyle sağlıklı iletişim içinde olunursa, çocuğun kendine güvenen bir birey olmasını, kişilik ve karakter gelişimini ve de sosyal gelişimini o derece desteklemiş oluruz.
