Nükleer bir savaştan korkanlar, nükleer etkilerden korunmak için iyot tabletleri stokluyorlar

Nükleer bir kaza ya da radyoaktif sızıntınta neden iyot tabletleri kullanılır?

Nükleer reaktörlerdeki nükleer fisyon, radyoaktif izotop iyot-131’i üretir. Bu durum bir reaktör kazası durumunda, bombalı bir saldırı sonucunda ya da bir nükleer bomba patlatıldığında ortaya çıkar.

İyot tabletleri böylesi durumlarda, solunan havadan gelen radyoaktif iyot-131’in tiroid bezinde birikmesini ve tiroid kanserine neden olmasını önler.

Bu tabletler yüksek doz potasyum iyodür içerirler. Yuttuktan sonra, potasyum iyodür tiroid bezlerinde yoğunlaşarak radyoaktif iyot-131’in tiroid bezlerine girmesini engellerler.

Federal Sağlık Dairesi’nin (BAG) yakın tarihli bir raporuna göre, tabletler ancak doğru zamanda alındığında etkilidir. Tabletler çok erken yutulursa, radyoaktif bulut geçtiğinde tiroid blokajı artık etkili olmayabilir.

İyot tabletleri nasıl edinilir?

İsviçre’de, bir nükleer santralin 50 kilometrelik yarıçapı içinde yaşayan herkes, her on yılda bir Federal Hükümet‘ten bir kutu iyot tableti alır.

Ulusal Alarm Merkezi (NAZ), iyot tabletlerinin alınmasını zorunlu kılıyor. Bu tabletler son olarak 2014 yılında 1,9 milyon hanede yaşayan 4,9 milyon kişiye dağıtılmıştı.

İyot tabletleri, ciddi bir reaktör kazasında radyoaktif iyot-131 salındığında kullanılır.

Kantonlar, iyot tabletlerini 12 saat içinde nüfusa dağıtmakla yükümlüdürler.  Ancak 50 kilometrelik bir alanda bu mümkün olmadığı için iyot tabletleri, önlem olarak evlere gönderiliyorlar.

Kantonlar acil bir durumda, nüfusun bu bölgelerine hızla dağıtılabilen iyot tabletleri içeren merkezi depolar bulundururlar. Şu anda kantonlarda, yaklaşık dört milyon paket depolanmış durumda.

Nükleer santralden 50 kilometreden fazla uzakta yaşayanlar iyot tabletlerini almazlar.

İyot tabletlerini satın alabilir miyim?

İsviçre nüfusunun yarısından fazlasının evinde iyot tabletleri mevcut. Nüfusun geri kalanı için gereken tabletler, acil bir durumda zamanında evlere dağıtmak için kantonların depolama tesislerinde bulunur. Bu nedenle, iyot tabletlerini kendinizin satın alması ve depolaması için bir neden bulunmuyor.

İyot tabletlerini illa da edinmek isteyenler, eczanelerden beş franka satın alabilirler.

Önleyici bir tedbir olarak iyot tabletleri almalı mıyım?

Hayır. Genel olarak bu tabletler sadece yetkililer tarafından talep edildiğinde alınmalıdır.

Ek olarak; iyot tabletleri almak, nadir durumlarda yan etkilere neden olabilir. Bireysel vakalarda, kalp hızında artış, terleme, uykusuzluk ve titreme ile birlikte tiroid bezinin iyotla ilişkili bir hiperfonksiyonu ortaya çıkabilir. Nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar da görülebilir.

İsviçre’deki yetkililer 1986’daki Çernobil kazasından sonra, nispeten düşük kirlilik seviyesine rağmen, kimi gıdalardan sezyum nüklidleri ve iyot-131 alımını azaltmak için koruyucu önlemler aldılar. Örneğin hamile kadınlara, emziren annelere ve küçük çocuklara yaklaşık dört hafta boyunca taze süt ve taze sebzelerden uzak durmaları önerildi.

Nükleer bir felaket durumunu nereden öğreniriz?

Bundan Ulusal Alarm Merkezi (NAZ) sorumludur.

Genel olarak, Federal Sağlık Dairesi (BAG) ortamdaki radyoaktiviteyi sürekli olarak izler ve bilgi alışverişi yapan uluslararası ağlara bağlanır. Bu ağlar arasında, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile Ring of Five olarak adlandırılan Avrupa laboratuvarlarından uzmanlar da yer alır.

BAG, bir nükleer patlama durumunda yeni iyot tabletlerinin yurtdışından sipariş edilmesinin, yalnızca havadaki radyoaktif ölçüm sonuçlarına göre mümkün olduğunu belirtiyor.

İsviçre halkının bir nükleer kazadan sonra iyot tabletleri alıp almaması ve ne zaman alması gerektiği büyük ölçüde rüzgar koşullarına bağlanıyor.

İyot neden tiroidde birikir?

Tiroid, enerji metabolizması ve hücrelerin ve vücudun büyümesi için gerekli olan çeşitli hormonlar üretir. Bu hormonların tümü iyot gerektirir. Bu element eksikse, tiroid hormon üretemez. İyot eksikliğinde tiroid bezi büyür ve guatr oluşabilir.

Yeni doğanlarda iyot eksikliği kretinizme (belirtiler: iskelet deformiteleri, cücelik, konuşma bozuklukları, sağırlık) yol açabilir.

İsviçreliler sofra tuzuna iyotu yaklaşık 100 yıl önce eklemeye başladılar. O zamandan beri, guatr veya kretinizm gibi iyot eksikliği semptomları pratik olarak ortadan kalktı.

Çernobil felaketinden sonra, iyot tabletlerinin dağıtılmadığı Belarus’ta, çocuklarda tiroid kanseri görülme sıklığının önemli ölçüde arttığı da gözlemlendi.

İyot tabletleri uzun ömürlü radyoaktif elementlere karşı da koruma sağlar mı?

Hayır. Sadece tiroid bezinde radyoaktif iyot-131 birikimine karşı koruma sağlarlar.