Anneden alınan ve hiç unutulmayan öğütler
Dr. Meral Acar
Çocuk, Ergen, Aile Psikoloğu ve Danışmanı
Hemen hemen herkesin çocukluk döneminden itibaren hayatında karşılaştığı sorunlar ve durumlar karşısında ilk başvurduğu, danıştığı kişi anneleri olmuştur.
Annelerden alınan o öğütler, benzer durum ve şartlarla karşılaşıldığında yeniden duyar gibi olunduğunu hepimiz deneyimlemişizdir.
Yapılan bir ankette; “Annenizden hayata dair öğrendiğiniz ve hiç unutmadığınız öğüt nedir?“ şeklinde sorulmuş. Cevaplardan biri; “Henüz küçükken annesinden, bir insanın iyi mi kötü mü olduğunu anlamanın yolunu öğrettiği.“ olmuş ve “O kişinin tezgahtar, garson gibi başkalarına hizmet eden ve kendisini savunacak durumda olmayan insanlara nasıl davrandığına bak“ demiş annesi. “Yüzde 100 haklı çıktı. Bu dersi hiç unutmadım ve insanları anlamamda çok işime yaradı.“ demiş ankete katılan kişi.
İnsan hayatının her döneminde karşısına çıkabilecek iyi veya zor durumlarda en yakın hissettiği ve durumunu kolaylıkla, olduğu gibi rahatlıkla anlatabileceği, yakın ve güven duydukları kişi daha çok anneleri olmuştur.
Ailede uyum ve dengeyi sağlama rolü
Bizim toplumumuzda çocuk yetiştirmedeki sorumluluğun daha çok anneye bırakılması durumu anne-çocuk ilişkisini bu anlamda daha cok desteklemektedir.
Çocuk okulda kötü not alırsa ilk önce anne ile paylaşır. Daha sonra anne bunu uygun bir dilde babaya anlatır. Veya ailede genç kız/erkek akşam dışarı çıkabilmek için önce anneden izin ister. Anneden izini koparan çocuk, annesini desteği ile babasından izin alma cesaretini de kendinde bulabilir. Toplumumuzda, genel olarak ataerkil aile yapısı anne çocuk ilişkilerini daha da yakınlaştırır ve anneye ailede uyum ve dengeyi sağlama rolünü verir.
Sosyal toplum yapısının kadına verdiği bu annelik rolünü destekleyen diğer bir unsurun, kadınların çocuk sahip olmalarıyla birlikte; içgüdüsel bakım, koruma ve büyütme davranışları geliştirmelerinin olduğu da düşünülebilinir.
Anne olmak, bebeğin beslenmesi ve bakımının yanı sıra, en temel gereksinimi olan dokunma, yani ten teması gibi etkenler de bebeğin duygusal, zihinsel ve sosyal davranışlarındaki gelişimi açısından önemlidir.
Annesiz büyüyen veya çeşitli sebeplerle annenin duygusal yakınlığını bebeğine veremediği durumlarda; çocuklarda ruhsal ve bedensel gelişim yavaşlamakta, öğrenme ve bellek bozuklukları ortaya çıkmaktadır. Büyüdüklerinde ve yetişkin olduklarında ise, hayatlarındaki strese dayanıksız, aşırı tepkili olabilmakte ve bunun sonucunda anksiyete bozuklukları gibi rahatsızlıklarla karşılaşabilmektedirler. Yine anti-sosyal kişilik bozukluklarının, depresyon, özgüven eksikliği gibi rahatsızlıkların baş gösterdiği de gözlemlenmiştir.
Kaygılar
Deneysel psikoloji araştırmalarında, ikinci doğumdan sonra kadında annelik davranışlarının sürdüğü görülmektedir. Daha önce anne olmuş birisi bir yavru ile karşılaştığında, kadının hızla eski anaç halini alıp, annelik davranışına başlayabilmesi bu yüzdendir.
Doğum yapmamış kişiler ise bebek ve çocuklara nasıl davranacaklarını pek bilemezler.
Yeni anne olan ve sürekli kendini yeterli anne olup olmamakla sınayan anne, bebeğinin bakımı ve beslenmesi ile ilgilenirken, onları asıl yoran çocuğunun duygusal sorumluluğudur. “Gerektiği kadar yeterli olabilecek miyim?“ düşüncesi, zaman zaman onları hassas, duygusal, kolay ağlayabilen, evhamlı, sinirli yapabilir. Doğum sonrası depresyonlarda bu duygular yoğun ve sık görülebilmektedir.
Eş desteği önemli
Çalışma hayatı ile birlikte bebeğin sorumluluğunu ve ev işlerini annenin koordine etmesi gerekebilir. Burada eşin desteği çok önemlidir. Çocuk için sunulan destek ev işlerinde de sunulabilirse annenin hayatı daha da kolaylaşacaktır.
Annelik kadınlara verilmiş kutsal bir görevdir. O yüzden hiçbir zaman annemizin bizim için yaptığı fedakarlıkları unutamaz, onun haklarını ödeyemeyiz. Annelerimizin söylediklerini bir atasözü gibi aklımızdan çıkarmamamlıyız. Çünkü onlar her zaman haklı çıkarlar.
