İsviçre’de kâğıtsızlar – Sans-Papiers
Cavit Akbuğa
cavit.akb@outlook.com
İsviçre’de ne kadar kağıtsız var ve ne durumdalar?
İsviçre’de geçerli bir oturuma ve kimliğe sahip olmayan göçmenler kâğıtsızlar olarak adlandırılıyor.
Yapılan açıklamalara göre, İsviçre’de şu an 90 bin ile 250 bin arasında değişen rakamlarda kâğıtsız insan yaşıyor. Bunların çoğunluğunu Latin Amerika kökenliler oluşturuyor. Kâğıtsızlar çoğunlukla ekonomik nedenlerle ülkelerini terk eden göçmenler veya sığınma hakkı reddedilenlerden oluşuyor. Bu kesimler, geldikleri ülkelerinden dolayı İsviçre’de kimlik alma şanslarına sahip değiller. Ancak kaçak olarak yaşasalar da eğitim ve sağlık gibi insani haklardan yararlanıyorlar. İsviçre’de kâğıtsız olarak doğup okula giden binlerce çocuk mevcut. Ancak bu çocuklar, gelecekleri konusunda belirsiz bir hayat ile birlikte, her an sınır dışı edilme korkusu ile yaşıyorlar.
Büyük bir çoğunluğu temizlik, ev işleri, inşaat, gastronomi gibi sektörlerde düşük ücretlere çalışmak zorunda bırakılan kağıtsızlar, hiçbir sosyal yardım almadan güvensizlik ve belirsizlik altında zor bir hayat sürdürmeye çalışıyorlar. Ancak İsviçre’ye sundukları bu katkıya rağmen İsviçreli yetkililer tarafından hala görmezden geliniyorlar.
Cenevre’de Opertaion Papyrus Projesi
Cenevre Şehir Sekreterliği, Cenevre’de yasayan kâğıtsızların sorunlarına çözüm bulmak amacıyla ” Operation Papyrus” adı altında pilot bir çalışma başlattı. Bu çalışma ile Cenevre’de yaşayan binlerce kağıtsıza yasal statü kazandırılması umuluyor. Ancak Opertaion Papyrus’un bazı şartları bulunuyor. Bu şartları yerine getirenler Cenevre Kantonu’nda B çalışma kimliği alma şansınsa sahip olabilecekler. Söz konusu şartlar şöyle sıralanıyor;
- Aile ve veya çiftin okul çağında bir çocuğunun olması,
- 5 yıldır Cenevre’de hiçbir ceza veya borçlanma olmadan yaşamış olması,
- A2 seviyesinde Fransızca biliyor olması,
- Hayatlarını çalışarak finanse ediyor olmaları.
Tek başına yaşayan bir kağıtsızın şartları biraz daha farklı. Buna göre kişinin bu uygulamaya hak kazanması için 10 yıldır İsviçre’de kaçak olarak kalmış olması ve bunu kanıtlaması gerekiyor. Başka bir şart ise, kimlik alan bir kişi herhangi bir nedenle işsiz kalması durumunda sınır dışı edilebilecek olması.
Uygulamaya dair kuşkular da var
Cenevre Kantonu’nun kâğıtsızların durumuna insani yönden yaklaşıp kalıcı bir çözüm üretmesi diğer kantonlara iyi bir model olması açısından oldukça önemli. Ancak uygulama bazı kuşkuları beraberine getiriyor. Örneğin Kanton yetkililerinin açıklamalarında yer alan; “Bu uygulama ile kaçak çalışmayı engellemeyi ve bu insanları kontrol altında tutmayı amaçlıyoruz” türü söylemeler, uygulamanın hangi amaçla üretildiğinin üzücü bir kanıtı olarak önümüzde duruyor.
Opertaion Papyrus Basel ve Zürich’te de talep ediliyor
Cenevre Şehir Sekreterliği’nin Opertaion Papyrus projesi Basel’de ve Zürich’te de tartışılmaya başlandı. Uygulamanın Zürich’te hayata geçirilmesi için 4667 imza toplanırken, toplanan imzalar geçtiğimiz günlerde gerekli mercilere iletildi.
Zürich’te şu an itibari ile 28 bin kâğıtsız insanın yaşadığı ifade ediliyor. İsviçre de 15 yıldır kağıtsız yaşadıktan sonra geçerli bir kimlik alabilen Bolivya asıllı göçmen Candelaria, kâğıtsızlara yönelik yapılacak olan düzenlemenin önemiyle ilgili olarak; ”Hangi köşe başında kontrol olacak endişesi ile bir hayat sürdüren, dil öğrenemeyen, sürekli korku içinde yaşayan kağıtsızlar için bu uygulama hayati bir önem taşıyor. Kağıtsızların hakları için sadece bugün değil her zaman mücadele etmeliyiz.” diyor.
