İsviçre Ulusal Bankası (SNB), 15 Ocak 2015’te para ve hisse senedi piyasalarına müdahale etmiş, euro frank karşısında 1,20 seviyesine yükselerek uzun süre sabit kalmıştı. Ancak frank ekonomik gelişmelere bağlı olarak hızla yükselmeye başlamış, diğer para birimleri karşısında neredeyse %30 değer kazanmıştı. Bu kez euro 1,04 frankta sabitlenmişti.
Girişimciler ve sendikacılar bu yükselişin ihracat ekonomisini ciddi şekilde tehlikeye atacağı ve çok sayıda işletme için ölümcül olabileceği konusunda uyarıda bulunmuşlardı.
Aradan geçen zamandan sonra bu kasvetli tahminlerin gerçekleşmediği görüldü. Aksine, 2015 ve 2021 arasında, İsviçre endüstrisinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla‘ya (GSYİH) katkısı bir puandan fazla artarak %19,4’e yükseldi. Bu, büyük batı ekonomileri arasında yalnızca Almanya’nın (%20,8) geçebildiği bir değer.
“İsviçre Malı” ürünler yeniden rekabet eder hale geldi.
Gelinen aşamada, frankın yükselişini eleştiren hiçbir ses çıkmıyor artık.
Euro bölgesindeki pazarlara %55’ten fazla bağımlı olan ihracatçı şirketler kur risklerini de hesaba katarak, maliyetleri düşürmek, bileşenleri Euro cinsinden satın almak, pazarları çeşitlendirmek, daha yenilikçi ürünler geliştirmek yönünde çaba içine girdiler.
Bugün, 2015 yılına göre önemli fark oluştu; Avrupa’daki enflasyonun İsviçre’ye göre daha yüksek olduğu bir ortamda, “İsviçre Malı” ürünler yeniden rekabet eder hale geldi. Bu durum, İsviçreli ihracatçıların satış fiyatlarını artırmalarını kolaylaştırırken, döviz kurlarının olumsuz etkileri de telafi edilmiş oluyor. Frankın güçlü olması ithal malların, özellikle de petrol ve gazın fiyatlarını düşük tutmayı, böylece tüketici fiyatlarını düşürmeyi mümkün kılıyor.
SNB’nin radikal değişikliği ve etkileri
Enflasyonla mücadele kapsamında İsviçre Merkez Bankası (SNB) 16 Haziran’da, faiz oranını 50 baz puan artırdı. 2007 yılından bu yana ilk kez görülen bu artış, frankın euro karşısında değer kazanma eğilimini daha da hızlandırdı. Yaz başından bu yana, İsviçre ve Avrupa para birimi arasındaki döviz kuru, tarihinde ilk kez euro başına bir frankın altına düştü.
Ekonomistler, yüksek enflasyonun dünya çapında para politikasını değiştirdiğini söylüyorlar. Çoğu merkez bankası gibi, SNB de faiz oranlarını yükselterek enflasyonla mücadele etmeyi tercih etti.
İsviçre’de enflasyon, Ağustos ayında yıllık bazda yükselmeye devam etti ve %3,5 seviyesine yükseldi. Ancak kıyaslamalara göre bu oran, diğer Avrupa ülkelerindeki enflasyon oranlarının oldukça altında kaldı. (Euro bölgesinde ortalama %9.1).
SNB’nin uyguladığı yeni doktrin, geçmişte SNB’yi sıklıkla eleştiren sanayi ve turizm çevrelerinde bile herhangi bir kargaşaya neden olmadı. “Enflasyonu azaltmak için elinden gelen her şeyi yapan SNB’nin bağımsızlığına ve yetkisine saygı duyuyoruz” diyen bu çevreler, “Şu anki önceliğimiz, endüstrinin enerji sıkıntısı çekmemesini sağlamak. Bu bağlamda, güçlü frank ikincil bir endişe kaynağımız.” diyorlar.
“Frank, euro karşısında yüksek seviyede kalmaya devam etmeli“
Pandemi sonrasında toparlanan makine, elektrik ve metal endüstrileri, Ağustos sonunda 2022’nın ilk yarısı için iyimser rakamlar bildirdiler. Verilere göre siparişler ve satışlar yıllık %10,1 ile %12.1 oranında arttı. Buna karşın Avrupa Komisyonu Temmuz ayında, Ukrayna savaşının etkilerinin giderek daha fazla hissedilmesiyle, 2022 ve 2023 yılları için euro bölgesi büyüme tahminlerini sırasıyla %2,6 ve %1,4’e düşürdü.
Ekonomi uzmanları, yeterli mali teşvik olmadan, euro bölgesi ülkelerinin önümüzdeki aylarda önemli ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalacağını belirtiyorlar. Analistler ise, İsviçre para biriminin önümüzdeki aylarda euro karşısında yüksek seviyede kalmaya devam etmesi gerektiğini ifade ediyorlar.
Öte yandan Credit Suisse, önümüzdeki on iki ay için 0.93’lük bir döviz kuru tahmininde bulundu.
