Mükemmel çocuk yetiştirmek
Dr. Meral Acar
Çocuk Psikoloğu
Anne ve babalar çocuk yetiştirirken, kendi yapmak isteyip de yapamadıklarını kendi çocuklarının yapmasını beklerler ve bununla ilgili birçok istek, hayal ve beklenti içerisinde olurlar.
Aslında bu düşüncelerle hayaller kurmak oldukça doğal bir yaklaşımdır. Fakat çocuk sahibi olmak istemekle bir ürün sipariş yapılamayacağının farkında olması gereken anne ve babaların, dünyaya gelecek olan insan yavrusunun kendi iç donanım, yetenekleri ve farklılıkları ile geleceği üzerinde çok fazla düşünmezler. Burada dikkat edilmesi gereken, bu güzel düşünce ve hayalleri kurarken büyük beklentiler içerisinde olmamak, aşırıya kaçmamaktır. “Biz okuyamadık, çocuğum okusun, en iyi okulları kazansın“ gibi kendi yapamadıklarını çocuklarından bekleyen anne ve babalar, yaptıkları hataların çocukları tarafından yapılmaması beklentisi içerisinde de olurlar.
Her birey, kendi aile ortamında, anne ve babasının doğru olarak bildiği ve inandığı eğitim anlayışı içinde büyür. Örneğin anne ve baba “mutlaka hukuk fakültesine gidecek“ şeklinde çocuğa ısrar ederlerse, belki çocuk o bölüme gidebilir. Ancak çocuğun severek yapacağı, başarabileceği ve sonunda mutlu olacağı bir mesleğe yönlendirilirmesi anne ve babanın görevidir. O halde çocuk, anne ve babasının yapmak isteyipte yapmadığını değil de, kendi yapmak istediğini yapmalıdır. Çocuk sahibi olmak, onları okutmak, büyütmek ve yetiştirmek, meslek sahibi olmalarını sağlamak, evlendirmek, uzun bir süreç ve oldukça emek dolu bir zaman dilimidir.
Atasözümüzde de olduğu gibi “Kuzguna yavrusu şahin görünürmüş“ misali, anne ve babalar çocuklarının ilk doğduğu zamanlarda, onların eşsiz, güzel, zeki, belki de üstün yetekli olduğu gibi düşüncelere kapılabilirler. Anne ve babaların hayalleri çocukları büyüdükçe birbirini tutmayabilir. Bu durumda bazı gerçekleri kabul etmeleri gerekebilir. Örneğin çok dışa dönük, konuşkan ve girişken bir babanın çocuğu daha sakin yapılı, babaya göre belki “pısırık“ gelebilecek kadar farklı olabilir. Bu durumda anne ve baba çocuğunu doğmadan önceki kurduğu hayalindeki kalıplara sokmaya çalışması, aralarındaki ilişkiyi zora götürebilir.
Önceleri Anne ve babaların çocuklarını daha çok sınırlayan, kısıtlayan, daha çok anneye babaya bağlı olsun gibi sıkı disiplinli yaklaşımlar hakimken, günümüzde anne ve babalar; “çocuğum daha çok özgür olsun, kendine güvenen olsun, kendi ayakları üzerinde durabilsin“ gibi yaklaşımların olduğu görülmektedir. Anne ve babalar çocuklarını kendi hayallerindeki kalıba sokmaktan vazgeçtiklerinde, çocuk ile daha sağlıklı bir iletişime geçebilmekte ve çocuğun hayatına yön vermede çok daha başarılı oldukları gözlemlenmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken şey, özgürlük ve özgüven ile kendi başına bırakılma durumu arasındaki farkı gözden kaçırmamaktır. Kendine saygısı ve özgüveni olan, başkalarına saygılı, sınırlarını tanıyan, hak, adalet, doğruluk gibi değer yargılarına sahip bireyler yetiştirmek anne-babaların çocuklarına kazandırması gereken temel özellikler olmalıdır.
Çocuklara sorumluluklar verilmesi ve kendine yetebilme duygusunun geliştirilmesi önemlidir. Burada dikkat edilmesi gereken şey, çocuğu büyük bir yük altına sokmadan, yapabileceği ve başarabileceğine inandığınız konularda karar almasını sağlamaktır. İyi ve başarılı deneyimler edinmesini sağlamak, çocukların kendine yetkinlik duygusunun gelişmesinde gerekli tecrübelerdir.
Çocuklara, ailede değerli olduklarını, aile içinde alınacak kararlarda onların da düşüncelerini alarak ailede var olduklarını hissettirmek çok önemlidir. Ailede sevilen ve değerli olduğunu hisseden çocuk, ileride içinde yaşadığı toplumda da kendini özgüvenli ve değerli hissedecektir.
