Ҫocuk arzusundan arzu edilen çocuǧa
Dr. med. Yasemin Schreiber-Pekin
Kadın Doǧum Uzmanı
Psikoterapist
Günümüzde her altı ҫiftten biri doǧal yollardan çocuk sahibi olamamaktan șikayet ediyor. Günümüzde gelișen tedavi yöntemleri sayesinde çiftlerin büyük kısmı ҫocuk arzularını gerҫekleștirebiliyor.
Planlı hamilelik hem kadın hem de bebek için en sağlıklısıdır. Hamile kalmadan 2 ay öncesinden başlayıp, hamileliğin ilk 3 ayında da devam edecek şekilde günde 0,4 mg. folik asit kullanımı, bebekte beyin ve sinir sisteminde problem olma ihtimalini azaltır. Anne adayı üç ay öncesinden genel bir check-up’tan geçip, smear testi ve jinekolojik muayene yaptırmalıdır. Kansızlık varsa, hamilelik öncesi normal seviyeye getirilmeli, enfeksiyon hastalıkları açısından anne adayı taranmalıdır. Hepatit B, C, HIV ve kızamıkçık virüsleri gebelikteki en büyük sorunlardır. Eğer annenin kızamıkçık açısından bağışıklığı yoksa kızamıkçık aşısı yapılmalıdır. Bu arada anne adayı sigara ve alkol gibi alışkanlıklardan kendini uzak tutmalı, ağır bir işte çalışıyorsa bunu yeniden organize etmelidir.
Doǧal yoldan hamile kalmak
Hamile kalma, yumurtlamanın ne zaman olacaǧını bilmek yardımcı olur. Adetleri düzenli olan bir kadında yumurtlama, adet kanaması bașlamadan 14 gün önce gerҫekleșir. Her kadının döngüsü bașka türlü olduǧundan yumurtlama gününü tam olarak belirlemenin en emin yolu ovulasyon testi yapmaktır. Bu testleri evde yapmak mümkündür. Tespit edilen günden üҫ gün öncesi ve üҫ gün sonrası sırasında 2-3 günde bir cinsel ilișkide bulunmak hamile kalma șansını arttırır. Daha sık ilișki, sperm kalitesini düșürdüǧünden dolayı pek önerilmez.
Erkek mi kız mı?
Bir erkek ya da kız doğurmak belirli oranda yapılan etkilerle mümkündür. Spermlerin bir kısmı dişi sperm hücresi (X-Kromozomu), bir kısmı da erkek sperm hücresi (Y-Kromozomu) tașır. Dişi sperm hücreleri yavaş ve daha uzun ömürlüyken, erkek sperm hücreleri daha hızlı ve kısa ömürlüdür.
Yumurtlamadan üç gün önce cinsel ilişkide bulunduğunuzda, daha uzun ömürlü sperm hücrelerinin kız çocuğu döllendirme şansı daha yüksektir.
Yumurtlama anında veya bir-iki gün sonra cinsel ilişkide bulunduğunuzda, hızlı erkek sperm hücreleri ile bir erkek çocuğu döllendirilmesi ihtimali daha büyüktür.
Doǧal yoldan olmuyorsa…
Korunmadan düzenli cinsel ilișkide bulunulmasına raǧmen bir yıl iҫersinde gebelik elde edilemediğinde infertilite, yani kısırlıktan söz ederiz. Annenin yaşı eğer 35 ve üzerinde ise bu süreҫ 6-8 aya iner. Sonrasında zaman kaybedilmeden uzman bir hekimden yardım alınmalıdır.
Infertilitenin nedenleri; örneǧin erkeklerde sperm kalitesinin, hızının veya sayısının düșük olması, kadınlardaysa tüplerde tıkanıklık, yumurtlama bozukluǧu veya endometrioz gibi sorunlardan kaynaklanabilir. Bunun yanında stres, sigara tüketimi, așırı kilo ve ileri yaș da gebelik șansını düșürür. Bazı durumlarda da hiҫbir neden bulunamaz. Erkek ve kadında tetkiklerin yapılmasına aynı zamanda bașlanması gereklidir.
Așılama tedavisi
Bu tedavi yumurtlama döneminde spermelerin basit bir yöntemle rahim içine yerleştirilmesi ile uygulanmaktadır. Bu yöntem tüplerin sağlıklı olduğu ve nedeni açıklanamayan fertilite problemlerinde önerilmektedir. Aşılama tedavisi normal bir adet rahatsızlığının ötesinde ağrılı bir yöntem olmayıp genelde fertilte ilaçları ile birlikte uygulanmaktadır.
İsviҫre´de bir ҫok fertilizasyon merkezi 43 yașını bitirmemiș olan kadınlara tedavi sunar. Genelde 6-12 aylık fertilizasyon terapisi ve 3 defa așılama tedavisi hastalık sigortaları tarafından karșılanır.
Tüp bebek
Tüp bebek tedavisi, yumurtaların ve spermlerin vücut dışında biraraya getirilerek döllenmenin elde edilmesidir. Döllenen yumurtalar bölünmeye başlayınca rahime yerleştirilir. Sperm sayısı, yapısı ve hareketi ile ilgili ciddi problemlerde, yumurtalık kanallarının tıkanıklıǧı, endometriozis ve yumurtlama sorunlarında, önceden uygulanan aşılama tedavilerinin başarısız kaldığı durumlarda ya da açıklanamayan infertilitede kullanılmaktadır.
Tekrarlayan gebelik kaybı olan çiftler de tüp bebek tedavisinden yarar görebilmektedir. İleri kadın yaşı söz konusu ise tüp bebek tedavisi öncelikli olarak düşünülmelidir. Zamana karşı yarışılan bu dönemde tüp bebek tedavisi en doğru seçim olabilir.
Tüp bebek tedavisinin bedeli 5000-7000 Frank civarındadır, ayrıca hormon tedavisi gerektiǧinde üstüne 2000 Frank masraf eklenebilir. Bunları sigortalar karșılamaz, kendiniz ödemek zorundasınız.
Hormon terapisine bașlamadan önce ültrasonla yumurtalıklar kontrol edilir. 2-3 hafta yumurtalık hormonu tabletleri olan Primolut N verilir. Bundan sonra 10-13 gün süreyle yumurtalarının gelișmesini saǧlayan, tabi bir hormon olan FSH ile günlük enjeksiyonlar yapılır. Aynı zamanda bedende üretilen hormonları bastırmak amacıyla da bir hormon daha enjekte edilir. Olgunluğa erişen yumurtalar, hCG enjeksiyonunu ile çatlatıldıktan sonra bir iğne aspirasyon yöntemi ile toplanır ve laboratuar ortamında erkekten alınan spermler ile döllenmeleri sağlanılır. Yumurtaların toplanması genel anestezi altında yapılabildiği gibi lokal anesteziyle yapılabilmektedir. Döllenen yumurtalar, 2 ila 3 gün boyunca laboratuarda kültür ortamlarında gelişmeye bırakılmakta ve bu süre sonunda en iyi gelişen embriyolar seçilerek rahim içine geri yerleştirilmektedir.
Sperm sayılarının çok düşük olduğu, sperm hareketlerinin ileri derecede azaldığı çiftlerde mikro enjeksiyon yöntemi de uygulanmaktadır. Bu yöntemde tek bir sperm yumurtanın içine yerleştirilir.
Tedavinin riskleri
Yumurta sayısını artırmayı amaçlayan her fertilite tedavisinden sonra çoğul gebelik riski artmaktadır ve nadir de olsa ‘over hipersitimülasyonu’ olarak adlandırılan yumurtalıkların normalden fazla uyarılması durumu olușabilir.
Tedavi esnasında sıcak basması, göğüslerde hassasiyet, bulantı, duygusal dalgalanmalar gibi yan etkiler görülebilir.
Psikolojik destek ҫok önemli
Gerҫekleșmeyen ҫocuk arzusu ҫiftlerde büyük bir duygusal stres yaratır. Sevinҫ, ümit, hayal kırıklıǧı, suҫluluk ve yetersizlik gibi inișli ҫıkıșlı duygularla ҫalkalanır, depresyona bile girebilir ҫiftler. Gitgide artan gerginlik karı-koca ilișkisini yıpratır. “Biz birșeyleri yanlıș mı yaptık?, Bașkaları sorun yașamıyor, ҫevremizdekiler anlayıș göstermiyor, evliliǧimiz ve cinsel yașamımız ҫocuk arzusu nedeniyle yıpranıyor, stresli ve korku dolu bekleme süreҫleri nasıl daha kolay atlatılır“ gibi șeyler konușmak iҫin, bu konuda eǧitimli bir psikoterapistten destek alınması ҫok önemlidir.
